«Ιδιωτικός Ψυχιατρικός Εγκλεισμός»

«Η ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗ Ψυχιατρική νοσηλεία προκαλεί δυο καίρια πλήγματα στην προσωπική ελευθερία, καθώς ο «ασθενής» α) στερείται την ελευθερία του, χωρίς να έχει καταδικαστεί ή να διώκεται για κάποιο έγκλημα και β) υποβάλλεται σε ιατρικές πράξεις χωρίς τη συναίνεσή του.

Ενίοτε, όμως, η ανάγκη ψυχιατρικής περίθαλψης είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη και επείγουσα. Γι’ αυτόν τον λόγο προβλέπεται η αναγκαστική νοσηλεία παράλληλα όμως με ένα σύστημα εγγυήσεων ώστε να αποφεύγονται καταχρήσεις. Βέβαια δεν αποφεύγονται παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως τεκμηριωμένα έχει αποδειχθεί. Επειδή λοιπόν η αναμόρφωση της νομοθεσίας ήταν αναγκαία, η προηγούμενη κυβέρνηση συγκρότησε επιτροπή ψυχιάτρων και νομικών, η οποία κατέθεσε σχέδιο νόμου στο οποίο ρητά αποκλείεται η ακούσια νοσηλεία σε ιδιωτική κλινική.

Ο Ν. 2071/1992 (άρ. 101) προέβλεψε την ακούσια νοσηλεία σε ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές, με την επίδοση σχετικής υπουργικής απόφασης, ωστόσο για 28 χρόνια καμμία κυβέρνηση δεν το τόλμησε. Στην πράξη, βέβαια, είχε επικρατήσει μια πάγια και γενικευμένη παράνομη πρακτική. Αρχικά η εισαγωγή του ασθενούς σε δημόσιο νοσοκομείο, η χορήγηση εξιτηρίου και η εν συνεχεία διακομιδή του σε ιδιωτι κή ψυχιατρική κλινική! Αυτή η πρακτική απαγορεύτηκε, ύστερα από εισαγγελική παρέμβαση, τον Σεπτέμβριο του 2018.

Η απόφαση της υφυπουργού Υγείας (αριθμ. Υ.Α. 65047/ΦΕΚ Β’ 4704) θεσπίζει τη δυνατότητα ακούσιας νοσηλείας σε ιδιωτικές Ψυχιατρικές κλινικές. Τα νομικά, δεοντολογικά αλλά και ηθικά ερωτήματα που εγείρονται είναι πολλά και σοβαρά:

• Μπορεί ένας ιδιώτης να στερεί την προσωπική ελευθερία ενός ατόμου; Μπορεί να το εξαναγκάσει σε κάποια θεραπεία; Μπορεί να που επιβάλει περιοριστικά μέτρα (π.χ. καθήλωση);

• Ποιες εγγυήσεις παρέχονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα των ψυχικά ασθενών με ακούσιο εγκλεισμό;

• Θα έχει στόχο η ιδιωτική κλινική τη βελτίωση και τη γρήγορη επιστροφή του ασθενούς στην προσωπική του ζωή στην κοινότητα; Μήπως κυριαρχήσουν τα οικονομικά κριτήρια της μόνιμης πελατείας και της σταθερής ροής νοσηλίων; Πώς θα ελέγχεται ως ιδιωτικός φορέας;

Η υπουργική απόφαση είναι παράνομη, καθώς οι εξουσιοδοτικές διατάξεις των νόμων (2071/1992 και 2716/1999) απαιτούν: τη θέση «όρων και προϋποθέσεων» στις ιδιωτικές κλινικές, τη διασύνδεσή τους με την «Ειδική επιτροπή προστασίας δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών» και την παρακολούθηση από τις Τομεακές Επιτροπές Ψυχικής Υγείας (ΤΕΨΥ). Καμιά απ’ αυτές τις απαιτήσεις δεν καλύπτεται. Δεν τίθενται όροι και προϋποθέσεις ουσίας πέραν των εντελώς τυπικών. Η ειδική επιτροπή δεν είναι σε θέση, θεσμικά και τεχνικά, να ανταποκριθεί σ’ αυτό το έργο, αφού λειτουργεί εθελοντικά, έχει απλά γνωμοδοτικό ρόλο, δεν έχει πόρους, μέσα, προσωπικό, υποδομές και υποστήριξη. Τέλος οι ΤΕΨΥ είτε δεν έχουν συγκροτηθεί είτε δεν έχουν την πραγματική δυνατότητα να παρακολουθήσουν τις ιδιωτικές Ψυχιατρικές κλινικές και το έργο τους.

Το υπουργείο Υγείας επικαλείται την ανάγκη «να διασφαλιστεί η κατοχύρωση των δικαιωμάτων των ατόμων με Ψυχικές διαταραχές», κάτι που δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί ευφημισμός! Για τον βίο και την πολιτεία των ιδΙωτικών ψυχιατρικών κλινικών θα αρκούσε κανείς να δει πρόσφατες εκθέσεις της επιτροπής με εγκλεισμούς χωρίς νόμιμο έρεισμα, μακροχρόνιες «νοσηλείες», ξεχασμένους ιατρικά ασθενείς, συχνές καθηλώσεις, ιδρυματική νοοτροπία, περιορισμένη επιστημονική στελέχωση, υπέρβαση των νόμιμων χρόνων νοσηλείας, μη τήρηση των εγγυήσεων.

Η νεοφιλελεύθερη πολιτική αντί να ενισχύει το ΕΣΥ μεταφέρει το υγειονομικό έργο και τους αντίστοιχους πόρους σε ιδιωτικές κερδοσκοπικές επιχειρήσεις. Οι κυβερνητικές μπίζνες του εγκλεισμού μετά τα ΣΔΙΤ φυλακών φέρνουν και τον ιδιωτικό Ψυχιατρικό εγκλεισμό, σ’ έναν συνδυασμό κατασταλτικών και νεοφιλελεύθερων επιλογών. Ομως ας μην ξεχνάμε: Οι ιδιωτικές εξουσίες συνιστούν σοβαρούς κινδύνους για τις ελευθερίες των πολιτών, πολύ σοβαρότερους αιτ’ αυτούς που προκαλεί η επίσημη εξουσία του κράτους.».