Αναδρομικά για τις συντάξεις χηρείας μετά τον Μάιο 2016

Αυτό που λέει η απόφαση 1038/2023 του Ελεγκτικού Συνεδρίου την οποία φέρνει στη δημοσιότητα κατ’ αποκλειστικότητα ο «Ελεύθερος Τύπος» είναι ότι, αν ο θανών έπαιρνε ως το 2016 σύνταξη 1.300 ευρώ και με τον επανυπολογισμό της μειώθηκε στα 1.000 ευρώ, η χήρα του θα έπρεπε να λάβει το 50% των 1.300 ευρώ, δηλαδή 650 ευρώ σύνταξη χηρείας, και όχι τα 500 ευρώ που πήρε με βάση το νόμο Κατρούγκαλου.

Στην αρχική

Με την αύξηση, δε, του ποσοστού συντάξεων χηρείας από το 50% στο 70% με το νόμο 4611/2019, τα 500 ευρώ έγιναν 700 ευρώ, πάλι με βάση την επανυπολογισμένη σύνταξη του θανόντος, ενώ, κατά το σκεπτικό της απόφασης, το νέο ποσοστό 70% θα έπρεπε και αυτό να υπολογιστεί στην αρχική σύνταξη, δηλαδή στα 1.300 ευρώ του θανόντος, ώστε η χήρα να παίρνει 910 ευρώ.

Η διαφορά-αύξηση που προκύπτει στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι 150 ευρώ το μήνα για το διάστημα 2016-2019 που εφαρμοζόταν το 50% και 210 ευρώ το μήνα από το 2019 και μετά που το 50% έγινε 70%.

Τι από όλα αυτά θα δοθεί είναι άγνωστο, καθώς η απόφαση έχει ένα μήνα που εκδόθηκε και ίσως να μην έχει ακόμη κοινοποιηθεί στον ΕΦΚΑ και στο υπουργείο Εργασίας. Το βέβαιο πάντως είναι ότι ανοίγει ένα μεγάλο θέμα τουλάχιστον όσον αφορά τις χήρες του Δημοσίου και εν προκειμένω τις χήρες αποστράτων που δικαιώθηκαν, καθώς οι συντάξεις τους θα πρέπει να διορθωθούν με μόνιμες αυξήσεις και με τα ανάλογα αναδρομικά.

Για όλες

Στο βαθμό, δε, που η απόφαση εφαρμοστεί στις συντάξεις των συζύγων των αποστράτων, αυτόματα θα πρέπει να τύχει εφαρμογής σε όλες τις συντάξεις χηρείας (δημοσίου και ιδιωτικού τομέα) που εκδόθηκαν μετά τις 12/5/2016 και αφορούσαν θανάτους παλαιών συνταξιούχων. Ο υπολογισμός όλων αυτών των συντάξεων έγινε με τον ίδιο τρόπο, δηλαδή οι χήρες πήραν το 50% και μετέπειτα 70% της επανυπολογισμένης και μικρότερης σύνταξης του θανόντος ενώ θα έπρεπε να τους καταβληθεί το 50% και 70% της αρχικής σύνταξης που δικαιώθηκε ο θανών σύζυγος.

Η απόφαση που εξασφάλισε και αποκαλύπτει ο «Ελεύθερος Τύπος» εκδόθηκε στις 12/9/2013 από το 6ο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατόπιν μαζικής αγωγής από χήρες αποστράτων.

Κατά το διατακτικό της απόφασης (σκέψη 19) το δικαστήριο κρίνει ότι «εσφαλμένως η συνταξιοδοτική διοίκηση αναπροσάρμοσε (σ.σ.: επανυπολόγισε) μειωτικά κατ’ εφαρμογή του άρθρου 14, παρ. 1, ν. 4387/2016 τη σύνταξη του αποβιώσαντος συζύγου για κάθε μια από τις ενάγουσες και εν συνεχεία υπολόγισε τη σύνταξη χηρείας στο 50% της αναπροσαρμοσμένης μειωμένης σύνταξης» και ότι «κατά τη ρητή διατύπωση της υποπαραγράφου Α’ του άρθρου 12 του ίδιου νόμου το ποσοστό αυτό θα έπρεπε να υπολογιστεί επί του ποσού σύνταξης που ο αποβιώσας σύζυγός τους είχε δικαιωθεί και ελάμβανε κατά το χρόνο του θανάτου του».

Σε άλλο σημείο της απόφασης (σκέψη 16) αναφέρεται ότι «ούτε από το άρθρο 12 ούτε από το άρθρο 14 του νόμου 4387 μπορεί να συναχθεί ότι, αν και ο θανών ελάμβανε τη σύνταξη που είχε δικαιωθεί πριν το νόμο 4387, η χήρα μετά το θάνατό του θα πρέπει να λάβει το 50% της επανυπολογισμένης σύνταξής του σε μικρότερο ποσό από το αρχικό».

Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με εγκύκλιο του ΕΦΚΑ (6/2/2018), στις συντάξεις χηρείας που εκδόθηκαν μετά τον Μάιο του 2016 για θανάτους παλαιών συνταξιούχων, το 50% αντιστοιχούσε στην επανυπολογισμένη σύνταξη του θανόντος χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η προκύπτουσα προσωπική διαφορά. Η χήρα δηλαδή έπαιρνε το 50% της εθνικής και ανταποδοπτικής σύνταξης, ενώ η προσωπική διαφορά που ήταν συμπλήρωμα δεν έμπαινε στο 50%.

Πώς το 50% της αρχικής σύνταξης έγινε 30%

Με τον τρόπο που υπολογίστηκαν οι συντάξεις θανάτου, το ποσό που πήραν στην πραγματικότητα οι χήρες των αποστράτων που τώρα δικαιώνονται αντιστοιχούσε στο 30% της αρχικής σύνταξης των θανόντων!

Ιδού μερικές χαρακτηριστικές περιπτώσεις για το πώς οι συντάξεις χηρείας των συζύγων θανόντων αποστράτων, αντί για το 50% της αρχικής σύνταξης, πληρώθηκαν το 30%.

1. Σε σύνταξη θανόντος 1.337 ευρώ μικτά από το Δημόσιο, η σύνταξη χηρείας βγήκε στα 426 ευρώ, δηλαδή σε ποσό που αντιστοιχεί στο 31% επί παλιού μικτού ποσού που είχε ο θανών! Ο λόγος είναι διότι η σύνταξη των 1.337 ευρώ επανυπολογίστηκε στα 853 ευρώ! Και από αυτό το ποσό η χήρα πήρε το 50%, δηλαδή τα 426 ευρώ.
2. Σε σύνταξη θανόντος 1.758 ευρώ μικτά, η σύνταξη χηρείας βγήκε στα 592 ευρώ. Η χήρα πήρε στην πραγματικότητα το 33% του παλιού μικτού ποσού που είχε ο θανών! Ο λόγος που συνέβη αυτό είναι επειδή η σύνταξη του θανόντος επανυπολογίστηκε με το νόμο Κατρούγκαλου και από τα 1.758 ευρώ βγήκε στα 1.184 ευρώ! Και η χήρα πήρε το 50% του νέου ποσού, δηλαδή 592 ευρώ!
3. Σε σύνταξη θανόντος υψηλόβαθμου αξιωματικού που ήταν μικτά στα 2.465 ευρώ, η χήρα πήρε 871 ευρώ, δηλαδή περίπου το ένα τρίτο! Ο λόγος είναι επειδή η σύνταξη του θανόντος επανυπολογίστηκε και από τις 2.465 ευρώ βγήκε στα 1.742 ευρώ με το νόμο Κατρούγκαλου. Από το ποσό των 1.742 ευρώ, η χήρα πήρε το 50%, δηλαδή τα 871 ευρώ.

ΑΔΩΝΙΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ

 Νέα κλίμακα ΕΑΣ για συντάξεις από 1.400€

Αλλαγές στις κλίμακες της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) που επιβάλλεται σε μικτές κύριες συντάξεις ή άθροισμα κύριων συντάξεων πάνω από τα 1.400 ευρώ προανήγγειλε χθες η ηγεσία του υπουργείου  Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης με στόχο η κράτηση να γίνει δικαιότερη και να μην καταλήγει να «ροκανίζει» τις αυξήσεις από τις συντάξεις.

Τόσο ο υπουργός  Εργασίας, Αδωνις Γεωργιάδης, όσο και ο υφυπουργός και αρμόδιος για την Κοινωνική Ασφάλιση, Πάνος Τσακλόγλου, αναγνώρισαν ότι ο τρόπος που επιβάλλεται η ΕΑΣ προκαλεί στρεβλώσεις με βασικότερη τη συρρίκνωση ή και το μηδενισμό των αυξήσεων που θα πάρουν για το 2024 οι συνταξιούχοι.

Την αλλαγή στις κρατήσεις ΕΑΣ είχε αποκαλύψει ήδη από τον περασμένο Αύγουστο ο «Ελεύθερος Τύπος».

Αλλαγές

«Θα εξετάσουμε αλλαγές στην κράτηση ΕΑΣ», αποκάλυψε ο κ. Γεωργιάδης, χωρίς να μπει σε λεπτομέρειες, ενώ από την πλευρά του ο κ. Τσακλόγλου αναγνώρισε μεν ότι εξαιτίας της ΕΑΣ οι αυξήσεις στις συντάξεις καταλήγουν να είναι μικρότερες, πλην όμως, όπως είπε, οι αλλαγές που θα γίνουν θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν ουδέτερες δημοσιονομικά, για να μη μειωθούν τα αποθεματικά του κουμπαρά του ασφαλιστικού (ΑΚΑΓΕ).

Το σχέδιο που εξετάζεται είναι η ΕΑΣ να μην επιβάλλεται σε όλο το ποσό της σύνταξης, αλλά από ένα όριο και πάνω. Για παράδειγμα, αντί για 3% στα 1.600 ευρώ, να υπάρχει κράτηση στη διαφορά από τα 1.400 ευρώ ως τα 1.600 ευρώ, δηλαδή η ΕΑΣ να πιάνει τα 200 ευρώ σύνταξης, προφανώς με νέο συντελεστή που θα αποδίδει λιγότερα από το 3%.

Η στρέβλωση από την ΕΑΣ φάνηκε το 2023, που με την αύξηση 7,75% πολλοί συνταξιούχοι άλλαξαν κλίμακα ΕΑΣ και η κράτηση από 3% έγινε 6%, με αποτέλεσμα να καταλήξουν με μικρότερη αύξηση.

Το ίδιο, και πιο εμφανές, θα γίνει με τις αυξήσεις του 2024, και μάλιστα για δεκάδες χιλιάδες συνταξιούχους οι αυξήσεις θα είναι μηδενικές. Για παράδειγμα, συνταξιούχος που λαμβάνει σήμερα 1.395 ευρώ μικτή σύνταξη δεν έχει ΕΑΣ γιατί είναι κάτω από τα 1.400 ευρώ. Με την αύξηση του 2024 (περίπου 3,2%) η σύνταξη θα διαμορφωθεί στα 1.439,64 ευρώ. Η ονομαστική αύξηση φαινομενικά είναι 44,64 ευρώ. Επειδή όμως η σύνταξη υπερβαίνει τα 1.400 ευρώ, υπόκειται σε κράτηση ΕΑΣ με ποσοστό 3%, οπότε αυτόματα ο συνταξιούχος έχει απώλεια κατά 43 ευρώ και η σύνταξη επιστρέφει στο ίδιο περίπου ποσό που ήταν πριν την αύξηση και εν προκειμένω στα 1.396 ευρώ. Λόγω του πλαφόν των 1.400 ευρώ, ο συνταξιούχος θα έχει μείωση μέχρι τα 1.400 ευρώ, οπότε η καθαρή αύξηση βγαίνει μόλις στα 5 ευρώ.