Πτολεμαΐς 1926
Η κατασκευή της κλειστής αγοράς της Πόλεως
Αυτής που κατέστρεψαν το 1993, οι κύριοι: «Μαυρομάτης και Τζιούμαρης, ο πρώτος ως Δήμαρχος της Πόλεως και ο δεύτερος ως ο κακοτεχνίξ».
“1926, έναν Αιών πίσω στον χρόνο. Ο Πρόεδρος καϊλαρίων (δεν την είχε βαφτίσει ακόμη ο κύριος Παντελής Μελανοφρύδης, ως Πτολεμαΐδα) κύριος Παντελίου Ιωάννης διακηρύττει ότι, κατόπιν διαταγής της Νομαρχίας Κοζάνης (και τότε τους είχαμε στο κεφάλι μας αυτούς) διενεργείται μειοδοτικός διαγωνισμός 120 υπόστεγων εις την Νέαν αγορά Καϊλαρίων, εις τον οικείον χώρον του εγκεκριμένου σχεδίου Πόλεως.
Εις τον διαγωνισμόν δύναται να λάβουν μέρος αναγνωρισμένοι μηχανικοί και Αρχιτέκτονες.
67 χρόνια μετά “εμφανίζονται δύο λεβέντες” που στο όνομα του να σώσουν την Πόλη καταστρέφουν ολοκληρωτικά την αγορά της Πόλεως και μαζί τα όνειρα της τελευταίας.
(ο τίτλος της φωτογραφίας του δημιουργικού κύριου Καζαντζή είναι λανθασμένος, ο χώρος αυτός της φωτογραφίας είναι επισκεπής, ανοιχτός χώρος της Λαϊκης αγοράς, ο κλειστός αφορούσε τα 120 μαγαζιά πάσης φύσεως, ακριβώς περιμετρικά του οικοπέδου).
Εις αυτήν την Πόλιν υπάρχουν οι δύο όψεις που δεν θα τις βρεις σε άλλες (τουλάχιστον σε τόσο έντονο βαθμό).
Αυτή των παιάνων και των πανηγυρισμών, της ρεμούλας της συναλλαγής και των Ιλουστρασιόν ανίκανων Δημάρχων, και η άλλη πλευρά της παρακμής.
Για αυτήν της παρακμής θα ομιλήσω και πάλι.
1993 ήταν, βασίλευαν και τότε εις την Πόλιν ακαμάτηδες, όπως και τώρα.
Ελείψει κουλτούρας και παιδείας κυριαρχούν, η κομματοκρατία, ο βοναπαρτισμός, οι άβουλοι παλαμακιστές και φυσικά οι Δημοσιογράφοι που εκτελούν το καθήκον τους αμειβόμενοι με το μέτρο, διά τους πανηγυρικούς που κατασκεύαζαν εκθειάζοντας Δημάρχους.
Αυτή ήταν η εικόνα.
Ο λογαριασμός ήρθε μετά.
Δυστυχώς η μνήμη της Πόλεως είναι ασθενής, διαχρονικά…
Ένα ακόμη σημείο που θέλω να επισημάνω, είναι η έλλειψη γραπτών πηγών.
Ακόμη και οι εφημερίδες οι τοπικές είναι κλεισμένες σε σεντούκια, δεν υπάρχει ψηφιοποίηση.
Ένα λάθος χρειάζεται, μια τυχαία καταστροφή και η Πόλις θα μείνει χωρίς ιστορία.
Και δεν υπάρχει και η γιαγιά μας, πλέκοντας τσουράπια στο τζάκι να μας διηγηθεί τις ιστορίες αυτές, τις κρύες νύχτες του Χειμώνα.
Κάποιοι αποφάσισαν να σώσουν την Πόλιν τότε, όπως και σήμερα με τον κύριο Πλακεντά, ο οποίος θέλησε να κάνει 3-4 παιδικές χαρούλες (γιατί για παιδικές χαρές δεν μοιάζουν) κόβοντας δένδρα ιστορικής σημασίας, Θα επανέλθω εδώ….
Η αγορά της Πόλεως των Καϊλαρίων στην αρχή αποτελούνταν από ανοιχτά υπόστεγα, αμέσως μετά αυτά έγιναν μαγαζιά κλειστά (πότε ακριβώς δεν το έχω εντοπίσει), ήταν χώρος μαγικός.
Πλήθος τροφίμων και εμπορευμάτων, ψάρια, θαλασσινά, κρέατα, αυγά, τυροκομικά, γλυκά (σάμαλι αράπικο), μπαχαρικά όπως (η οσμή της ανατολής) κανέλα, γαρύφαλο, πιπέρι, γλυκάνισος, κακουλέ, βανίλια, μαστίχα, τσιμένι… Ατελείωτος ο κατάλογος, ακόμη κηπευτικά, φρούτα, δημητριακά, ζωοτροφές, χρώματα, κεριά, είδη ραπτικής, τσαγκάρικα, σιδερωτήρια, κουρεία, δεν μπορούσαν να λείπουν τα καφενεία και το Τσίπουρο.
Ένας μαγικός κόσμος, όταν είμασταν παιδιά αυτή ήταν η φυγή μας, από την μιζέρια της Πόλεως και των αυστηρών, αμόρφωτων δασκάλων μας.
Επιστρέφουμε στο 1926 (αλήθεια πόσο γρήγορα περνούν οι αιώνες). Υπάρχει μια νεοπαγής κοινότητα προσφύγων.
Ας μπούμε στο μυαλό και στις αγωνίες των παππούδων μας. Το πρώτο που αναζητούν είναι οικόπεδο για την χάραξη Σχολείου και Εκκλησίας.
Ακολουθεί το Νεκροταφείο, μετά το πηγάδι και μετά αντλιοστάσιο για ύδρευση,
Εντοπίζεται ο χώρος για Δημαρχείο και φυσικά χώρος για την Δημόσια Αγορά στην οποία θα πρέπει να υπάρχουν υποδομές, με δρόμους, νερό, συνθήκες υγιεινής.
Φτωχά και ταπεινά όλα αυτά, σπουδαία όμως, με μακρινή γραμμή οριζόντων και αφάνταστες δυσκολίες.
Φτώχεια, πείνα, αγώνας ατελείωτος, αλλά και αλληλεγγύη αγιασμένη από Παπά ιδεολόγο με βασιλικό διαβασμένο μέσα στο τσίπουρο.
Και Όνειρα, ατελείωτα Όνειρα.
Το κτίριο αυτό ήταν σχεδόν τετράγωνο ή και ορθογώνιο, είχε τρεις πύλες στην πλευρά της Λαϊκής, τρεις πύλες επί της βασιλέως Κωνσταντίνου και από μία Πύλη στις άλλες πλευρές, ήτοι μία επί της οδού εθνικής Αντιστάσεως και μία επί της Δημοκρατίας.
Τα μαγαζιά ευρίσκοντο και έξω του τετραγώνου , αλλά και εις το εσωτερικόν του
Ο εσωτερικός χώρος ήταν τεράστιος και κενός, αργότερα επί Τόττη κατά ορισμένους φτιάχτηκαν τα τσιμεντένια υπόστεγα.
Εποιήθη εν σοφία, ήταν όμορφο, λειτουργικό, και επεκτάσιμο με τεράστιες δυνατότητες.
Δεν ήθελε πολλά χρήματα, σοβάδες, πλακάκια κάτω, ενδεχομένως και μία επέκταση ενός ορόφου ακόμη , 120 επιπλέον καταστήματα και έναν γυάλινο θόλο στο κέντρο να στεγάσει και να ενοποιήσει ολόκληρη την αγορά.
Ήταν τόσο δυνατά τα μπετά που υπήρξε δυσκολία κατεδαφίσεως.
Είχε αρμονία, λειτουργικούς χώρους και ατένιζε το μέλλον.
Αυτό ήταν το διαμάντι της πόλεως, εν μία νυκτί οι δύο λεβέντες υπέγραψαν την καταδίκη του.
Και προχώρησαν στην κατασκευή της κακότεχνης κολοκύθας που βλέπουμε σήμερα, με τις άπειρες κακοτεχνίες.
Επιμύθιον
Το κτίριο είναι ασύμμετρο, υπερβολικά αταίριαστο με τα δεδομένα και την ιστορία της Πόλεως (σαν μια κολοκύθα φυτεμένη εις το κέντρο), συνιστά ένα εικαστικό έκτρωμα ή αν θέλετε είναι σαν ταινία σπλάτερ με τεχνικολόρ φιλμ (τεχνική έγχρωμου φιλμ εποχής) που δεσπόζει ένα κτίριο με κυρίαρχη την αίσθηση του κόκκινου, με αισθητική Αρχηγείου Πυροσβεστικής, μιας Μεγαλούπολης του 1955.
Πάρα-δίπλα δέ υπάρχει και ένα υπόγειο πάρκινγκ που κατά καιρούς σε βυθομετρήσεις όταν βρέχει, βρέθηκε ο πυθμένα τουλάχιστον τέσσερις λεύγες υπό την θάλασσα.
Υ.Γ.
Τα ντοκουμέντα που καταθέτω είναι προϊόν επίπονης πνευματικής εργασίας.
Σας παρακαλώ κλέψτε τα.
Πρέπει να διασώσουμε την Ιστορία της Πόλεως. Ο δήμαρχος πετά αετό, όπως οι προηγούμενοι.
Επίσης όποιος γνωρίζει οτιδήποτε, τον παρακαλώ να με διορθώσει, να με αμφισβητήσει ή να προσθέσει αυτό που γνωρίζει.
Πολιτίδης Χρήστος (Παραδοξολόγος Λαογράφος)
