Τι θα φέρει για τα νοικοκυριά ο πληθωρισμός της επόμενης χρονιάς
Τα μέτρα που σχεδιάζει να λάβει η κυβέρνηση κατά τις πρώτες ημέρες του Ιανουαρίου και ποιες οι προβλέψεις για τις τιμές σε βασικά προϊόντα, πετρέλαιο, ρεύμα και φυσικό αέριο – Η έναρξη των ανατιμήσεων από το περασμένο Πάσχα και τα ρεκόρ
Τα βεβαρημένα λειτουργικά κόστη λόγω των συνεχιζόμενων αυξήσεων σε πρώτες ύλες, ενέργεια και μεταφορές, οι οποίες εμφανίστηκαν όλους τους προηγούμενους μήνες, δεν αφήνουν περιθώρια ευελιξίας για απορρόφηση των όποιων ανατιμήσεων υποστηρίζουν επιχειρηματίες από τους κλάδους της μεταποίησης, της πρωτογενούς παραγωγής και του εμπορίου. Μάλιστα, το επόμενο διάστημα αναμένεται να ανεβάσουν τις τιμές και επιχειρήσεις που έως σήμερα δεν είχαν πράξει εντείνοντας τις πληθωριστικές πιέσεις.
Με βάση τις εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς προβλέπεται ότι αμέσως μετά τις γιορτές οι τιμές σε αρκετά βασικά είδη διατροφής αναμένεται να αυξηθούν κατά μέσο όρο στο 20%, ενώ στην κατηγορία των ειδών νοικοκυριού σε ορισμένα προϊόντα οι ανατιμήσεις θα αγγίξουν και το 40%.
Ήδη ο ιδιοκτήτης των σούπερ μάρκετ Σκλαβενίτη που είχε συνάντηση στο Μέγαρο Μαξίμου με τον πρωθυπουργό φέρεται να προειδοποίησε ότι έρχονται τον νέο χρόνο μεγάλες αυξήσεις σε προϊόντα μαζικής κατανάλωσης που κυμαίνονται από 20% έως 40%, ενώ προειδοποίησε και για το ενδεχόμενο ελλείψεων σε βασικά προϊόντα.
Ακριβότερος ο καφές
Ακριβότερος κατά -τουλάχιστον- 10 λεπτά, θα είναι από την Πρωτοχρονιά ο καφές που πίνουμε σε πλαστικό μιας χρήσης, λόγω της επιβολής του «πράσινου» τέλους.
Η ειδική εισφορά προστασίας του περιβάλλοντος ύψους 4 λεπτών συν ΦΠΑ, επιβάλλεται χωριστά για το ποτήρι και χωριστά για το καπάκι και ευρύτερα, σε συνάρτηση με το πλήθος των πλαστικών τεμαχίων που συνθέτουν τη συσκευασία τροφίμων και ποτών.
Ειδικότερα, τα take away καφέ – όπως αναφέρει η σχετική εγκύκλιος – θα επιβαρύνονται με ειδική εισφορά προστασίας του περιβάλλοντος 4 λεπτών συν ΦΠΑ για το ποτήρι κι άλλα τόσα για το καπάκι του. Με το ΦΠΑ και τη στρογγυλοποίηση η επιβάρυνση διαμορφώνεται στα 10 λεπτά.
Η καταβολή της εισφοράς επιβάλλεται στους καταναλωτές ανά τεμάχιο προϊόντος και το πλαστικό κάλυμμα ή καπάκι λογίζεται ως διακριτό προϊόν, για το οποίο επιβάλλεται αυτοτελώς η εισφορά.
«Καμπανάκι» ΤτΕ
Την ίδια ώρα, η ΤτΕ κρούει «καμπανάκι» κινδύνου για την πορεία του πληθωρισμού, προβλέποντας τις τιμές καταναλωτή να αυξάνονται πάνω από 3 φορές συγκριτικά με τις προβλέψεις της κυβέρνησης, οι οποίες εμπεριέχονται στον προϋπολογισμό του 2022.
«Μια πιο έντονη και μεγαλύτερης διάρκειας άνοδος των τιμών της ενέργειας και των λοιπών πρώτων υλών ενδέχεται να διατηρήσει υψηλά τον πληθωρισμό για παρατεταμένο χρονικό διάστημα και να αποσταθεροποιήσει τις προσδοκίες γι’ αυτόν, προκαλώντας ταχύτερη αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο διαταραχών στις χρηματοπιστωτικές αγορές και αναστροφής της ανοδικής πορείας των οικονομιών», αναφέρει σχετική έκθεση.
Αυτό θα οδηγήσει σε εκτίναξη του δείκτη τιμών καταναλωτή στο 3% το 2022, όταν η κυβέρνηση προβλέπει μόλις 0,8%, εντός του κειμένου του προϋπολογισμού. Οι πτωτικές τάσεις θα ξεκινήσουν από τα τέλη του 2022, οδηγώντας τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή κοντά στην κεντρική του τάση που είναι για την Ελλάδα το 2%. Το 2023 εκτιμάται ότι ο εν λόγω δείκτης θα πέσει κάτω του 1%.
Υπενθυμίζεται ότι μεγάλη άνοδο κατά 4,8% σημείωσε ο πληθωρισμός τον Νοέμβριο εφέτος από αύξηση 3,4% τον Οκτώβριο ενώ προβλέπεται ότι θα ξεπεράσει κατά πολύ το 5% τον Δεκέμβριο.
Κόστος από ενέργεια
Δημοσιονομική επίπτωση μπορεί να έχει και η ενεργειακή κρίση. Μπορεί εκ πρώτης όψεως τα ταμεία του κράτους να γεμίζουν τόσο από τον υψηλότερο ΦΠΑ όσο και από τα έσοδα που προκύπτουν από την αυξημένη τιμή των ρύπων ή των πόρων που εξοικονομούνται από τις αποζημιώσεις των παραγωγών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ωστόσο με τέτοια επίπεδα τιμών θα είναι δύσκολο να στηριχθούν νοικοκυριά και επιχειρήσεις μόνο με τους πόρους του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης και χωρίς να μπει να γίνει χρήση των ταμεικών διαθεσίμων.
Ηδη η στήριξη για τα τιμολόγια του ρεύματος είναι ανεπαρκής τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Για το λόγο αυτό, τα συναρμόδια υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Οικονομικών αναμένεται να ανακοινώσουν το νέο σύστημα των επιχορηγήσεων λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας για νοικοκυριά κι επιχειρήσεις, κατά την πρώτη εβδομάδα του έτους
Σύμφωνα με πληροφορίες, πρόκειται για ένα πακέτο επιχορηγήσεων ύψους 1,5 δισ. ευρώ, μπορεί να φτάσει και τα 2 δισ. ευρώ.
Συνεχίζεται η άνοδος
Πρωτόγνωρη είναι η επιβάρυνση των οικιακών καταναλωτών και των επαγγελματιών της χαμηλής τάσης αλλά και των επιχειρήσεων και βιοτεχνιών της μέσης τάσης από τις μεγάλες αυξήσεις των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας.
Στελέχη επιχειρήσεων ηλεκτρισμού υπολογίζουν ότι μόνο για το διάστημα του Ιουλίου – Δεκεμβρίου οι προαναφερόμενες κατηγορίες καταναλωτών πλήρωσαν ακριβότερα κατά 2,3 δις. ευρώ την ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνουν.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν διαθέσιμα, οι λογαριασμοί για τους οικιακούς πελάτες όλων των προμηθευτών ήταν «φουσκωμένοι» κατά 880 εκ. ευρώ, για τους επαγγελματίες της χαμηλής τάσης το σύνολο της πρόθεσης επιβάρυνσης εκτιμάται σε 825 εκ. ευρώ και για τις επιχειρήσεις της μέσης τάσης οι αυξήσεις αποτιμώνται σε 600 εκ. ευρώ.
Το επιπλέον κόστος προκαλεί σοκ καθώς, σύμφωνα με στοιχεία της αγοράς που είναι σε θέση να γνωρίζει ο ΟΤ, όλο το 2020 νοικοκυριά κι επιχειρήσεις για κατανάλωση 45 εκατομμύρια Μεγαβατωρών (εξαιρείται η βαριά βιομηχανία της υψηλής τάσης) πλήρωσαν λογαριασμούς ρεύματος συνολικού ύψους 3,9 δις. ευρώ. Και με τιμές σημαντικά χαμηλότερες σε σχέση με τις δυσθεώρητες που έχουν διαμορφωθεί το τελευταίο εξάμηνο.
Οι αυξήσεις στην ηλεκτρική ενέργεια αναμένεται να συνεχιστούν όχι μόνο αυτόν τον τελευταίο μήνα του 2021 αλλά και το 2022. Οι ασφαλείς προβλέψεις δείχνουν ότι για το πρώτο τρίμηνο του νέου έτους η κούρσα ανόδου των τιμών θα συνεχιστεί.
Αυξήσεις στο πετρέλαιο
Παράλληλα, οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου αναμένεται να διατηρήσουν ανοδική τροχιά το 2022, μετά το υψηλό 12 ετών του 2021, καθώς εκτιμάται ότι θα αυξηθεί η ζήτηση για αεροπορικά καύσιμα.
Με το πετρέλαιο να κυμαίνεται κοντά στα 80 δολάρια, οι αναλυτές εκτιμούν ότι ο ΟΠΕΚ+ στη συνεδρίασης της 4ης Ιανουαρίου θα εμμείνει στον προγραμματισμό του για ημερήσια αύξηση της παραγωγής κατά 400.000 βαρέλια την ημέρα τον Φεβρουάριο.
Το «ράλι» του φυσικού αερίου το 2021
Την ίδια ώρα, «ράλι» πραγματοποίησαν το 2021 και οι τιμές του φυσικού αερίου.
Οι αυξήσεις στο φυσικό αέριο ξεπέρασαν το 2021 το 850% επηρεάζοντας σημαντικά και το κόστος στο ηλεκτρικό ρεύμα, όπου οι ανατιμήσεις στις χονδρικές τιμές ξεπερνούν το 300% μέσα στο 2021. Όλα αυτά βάζουν φωτιά στους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών εν μέσω μάλιστα και του χειμώνα που οι ανάγκες –ειδικά για θέρμανση είναι μεγάλες. Εάν υπολογιστεί και η ανατίμηση του πετρελαίου μπρεντ που υπολογίζεται σε διάστημα δωδεκαμήνου στο 50%, τότε διαμορφώνεται ένα εκρηκτικό κοκτέιλ για τους καταναλωτές αλλά και τις επιχειρήσεις.
Ήδη τα νοικοκυριά στην Ελλάδα αναφέρουν ότι έχουν αρχίσει να λαμβάνουν υπέρογκους λογαριασμούς ρεύματος σε σύγκριση με πέρυσι, ενώ αντίστοιχοι φόβοι υπάρχουν και για το φυσικό αέριο όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε όλη την Ευρώπη. Είναι ενδεικτικό ότι το φυσικό αέριο συμβάλλει κατά 80% περίπου στη διαμόρφωση των τιμών ρεύματος στην Ευρώπη και κατά τι λιγότερο στην Ελλάδα.
Πώς επηρεάζονται τα νοικοκυριά
Σύμφωνα με έρευνα που έδωσαν στη δημοσιότητα η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας (ΓΣΕΕ) και το Ινστιτούτο Εργασίας σε συνεργασία με την εταιρεία Alco το 82% των εργαζομένων δηλώνει ότι η μηνιαία επιβάρυνση του νοικοκυριού τους από τις αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας και των βασικών ειδών διατροφής αναμένεται να είναι «πολύ μεγάλη» ή «μεγάλη», με μόλις το 14% να την εκτιμά ως «μικρή» ή «πολύ μικρή».
Τα παραπάνω ποσοστά διαφοροποιούνται, όταν συγκριθούν με το ύψος του εισοδήματός τους. Οι εργαζόμενοι με μηνιαία αμοιβή έως 500 ευρώ δηλώνουν κατά 100% ότι αναμένουν πολύ μεγάλη επιβάρυνση, ενώ το 19% όσων δηλώνουν ως μηνιαία αμοιβή από 1.500 ευρώ και πάνω, αναφέρει ότι αναμένει πολύ μεγάλη επιβάρυνση και το 54% μεγάλη επιβάρυνση.
Παράλληλα, το Νοέμβριο ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα έχασε το 10% της αγοραστικής του δύναμης λόγω ακρίβειας και όταν ένας στους τρεις εργαζόμενους με βάση τα στοιχεία του ΙΝΕ ΓΣΕΕ αμείβεται με τον κατώτατο (650 ευρώ), ενώ ακόμα ένας στους τρεις με λιγότερα από τον κατώτατο.
Με απλά λόγια, οι ανισότητες αυξάνονται, με τους φτωχότερους να αγωνιούν για το πώς θα περάσουν τους επόμενους μήνες.
