Του Ανδρέα Τσιφτσιάν – Μια παρέμβαση στη συζήτηση για το Άγιο Φως.
Τί κακό είναι τούτο με το Άγιο Φως κι αν η αφή γίνεται -λέει- με θαυμαστό τρόπο.
Ζούμε στην εποχή της αποδόμησης, διότι μια νέα θρησκεία αναδύεται προς αντικατάσταση της παλαιάς: ο μηδενισμός.
Στη νέα εποχή του νεοφιλελευθερισμού της παγκοσμιοποίησης όλα οφείλουν να είναι μετρήσιμα, υπολογίσιμα, κοστολογημένα. Ακόμα και η ανθρώπινη ύπαρξη.
Η σημασία των αριθμών θα αντικαταστήσει τη σημασία του ανθρώπου. Αλλά για να γίνει αυτό πρέπει να αφαιρεθεί η έννοια της οντολογίας του ανθρώπου όπως και κάθε οντολογίας (της οντολογίας της γυναίκας που θα είναι «άνθρωπος με μήτρα», του πατέρα που θα είναι «γονέας 3», της οικογένειας που θα είναι είναι ένα club παροχής αγάπης, δηλαδή αγαπισμού κοκ).
Ο άνθρωπος δε θα έχει πια ηθική αξία, παρά μόνο οικονομική και άρα η οντολογία του θα είναι περιττή. Ο άνθρωπος οφείλει να είναι χρηστικός, οικονομικά αποτελεσματικός, μετρήσιμα ωφέλιμος, δε θα έχει καμία αξία πάνω από αυτό.
Και για να πετύχει αυτό μαζικά στον πλανήτη, πρέπει ο άνθρωπος να θελήσει οικειοθελώς να σκλαβωθεί. Με ποιο εργαλείο λέτε; Ω, τί ειρωνεία, με απεριόριστη ελευθερία! Με κάθε είδους επίπλαστη και ανούσια ελευθερία και με κάθε δικαιωματισμό που θα βαπτίζεται δικαίωμα. Ο υπερπληθωρισμός «δικαιωμάτων» θα τα καταργήσει επί του πρακτέου. Η ανελευθερία μέσω απεριόριστης ελευθεριότητας και αποχαύνωσης.
Μόνο ό,τι θα φαίνεται, θα γίνεται αποδεκτό. Η διδασκαλία θα αποτελείται μόνο από εικόνες, για να μπορεί η πραγματικότητα να παραποιείται μέσα από εικόνες.
Δε με νοιάζει αν γίνεται με θαυμαστό τρόπο η αφή. Μου είναι αδιάφορο. Δεν είναι τούτο κριτήριο για μένα.
Ο Παύλος αναφερόμενος στη Σταύρωση γράφει προς Κορινθίους, «οι μεν Ιουδαίοι σημείον αιτούσι (θαύμα δηλαδή), οι δε Έλληνες σοφίαν ζητούσι».
Είπαν δηλαδή οι αρχιερείς στον Χριστό επάνω στον Σταυρό, «αν είσαι Υιός Θεού, τότε δείξε μας τη δύναμή σου και κατέβα». Μόνο η δύναμη είχε γι’αυτούς αξία και μάλιστα αυτή που θα ήταν θεατή.
Σημείο δε ζητώ, παρά μύηση και η μύηση είναι πνευματική διεργασία. Η διδαχή είναι το αγκίστρι. Η θαυματολογία ως προπαγάνδιση πίστης, υποβιβάζει την υπερβατική σημασία του σημαίνοντος στην πραγματολογική εικόνα του σημαινόμενου, το ίδιο παράδειγμα με το δάσος και το δέντρο.
Τούτο ζητώ λοιπόν, ως εραστής της οντολογίας: Λόγο!
Διότι αν θεωρώ το θαύμα απαραίτητο, τότε δεν αναζητώ τη σοφία, αλλά είμαι ωφελιμιστής και πραγματιστής που νά… παρατηρήσιμη και αποδείξιμη είναι η πίστη μου, διότι στη «λογική» του σημαινόμενου εδράζεται αυτή. Η επιβεβαίωση της πίστης, ως αποτέλεσμα της ανασφάλειάς μας. Το θαύμα ως χρήση αποδεικτικού στοιχείου. «Μακάριοι οι πιστεύαντες και μη ιδόντες». Και τότε γιατί εμμένουμε στη συζήτηση; Άλλο το καλοδεχούμενο και άλλο το ζητούμενο.
Μέχρι και δικαστήρια γίνονται για το Άγιο Φως. Για ποιον λόγο; Να αποδείξετε τί και γιατί; Θα πιστέψουν οι άπιστοι, ακόμα κι αν αποδειχθεί ότι έτσι είναι; Ή μήπως θα κλονιστεί η πίστη σας, αν αποδειχθεί το αντίθετο; Θα τους δείχνεις το άπειρο και θα σου λένε, αν δε μπορείς να το χωρέσεις στην καρότσα, να το δούμε, δε μετράει.
Και ποιος είπε ότι υπάρχει η αποδείξιμη λογική στο υπερκόσμιο; Ποιος είπε ότι υπάρχει ανάγκη απόδειξης ως πραγματολογικού γεγονότος στο μυστήριο της κοινωνίας με το υπερβατικό και ιδεατό; Πώς είναι μυστήριο τότε;
Η οντολογία δεν αποδεικνύεται. Είναι μυστηριακό βίωμα:
«Υπάρχει μέσα μου κάτι που αγνοώ, μα ωστόσο υπάρχει», λέει με αποφατική σοφία ο ποιητής.
Θαύματα συμβαίνουν καθημερινά γύρω μας. Η σύλληψη και η γέννηση ενός παιδιού θαύμα είναι. Η ανατολή και η δύση του ήλιου, θαύμα είναι. Η ύπαρξή μας, θαύμα είναι.
Μα κι αν εσύ θαρρείς πως δεν είναι, δε θα σταματήσω να ψάχνω την οντολογία πίσω απ’όλα αυτά, την αναζήτηση στο υπέρλογο, δηλαδή στο στοιχείο εκείνο που δίνει ηθική αξία στα πράγματα. Διότι χωρίς οντολογία δεν έχουν καμία ηθική αξία, παρά μόνο χρηστική.
Η επιστήμη είναι χρήσιμη κι ωφέλιμη, αλλά βασανιστική. Για κάθε νέα απάντηση που βρίσκει, 1000 νέες ερωτήσεις δημιουργούνται. Κι όση περισσότερη γνώση αποκτούμε, άλλες τόσες νέες απορίες γεννιούνται.
Αυτό δε θα σταματήσει ποτέ! Ποτέ δε θα έρθει η στιγμή που θα έχουμε απάντηση σε όλα. Ποτέ δε θα υπάρξει η απόλυτη γνώση. Ποτέ η νέα ανακάλυψη δε θα μειώσει το έλλειμα γνώσης. Απεναντίας, θα συνεχίσει να το μεγαλώνει!
Σαν τη γάτα πίσω από μια μπάλα, όσο πρόλαβε να την αγγίξει, τόσο αυτή απομακρύνεται κι άλλο.
Αυτό εννοούσε ο πατέρας της αρχής της απροσδιοριστίας Βέρνερ Χάϊζεμπεργκ: «η επιστήμη είναι είναι ένα ποτήρι που το πίνεις και στον πάτο σε περιμένει ο Θεός».
Όχι με λεφτά, αλλά πολύ πιο ακριβά, με νέες ερωτήσεις πρέπει να πληρώσεις τις νέες απαντήσεις. Γλυκόπικρη ειν’ η γνώση.
Κι ας μη γίνεται με θαυμαστό γεγονός η αφή του Αγίου Φωτός, λοιπόν.
Ε, και;
Αυτός είναι ο πυρήνας της συζήτησης ή η Θυσία και η Ανάσταση; Στην πονηριά των πονηρών της νέας θρησκείας πέφτει και η εκκλησία και δέχεται τη συζήτηση με τους θρησκευτές της ύλης, με τους δικούς τους όρους. Ας συζητήσουμε λοιπόν για το χειροπιαστό, το αποδείξιμο, το μετρήσιμο, διότι μόνον αυτό απαιτεί η νέα θρησκεία. Η διδασκαλία ελλοχεύει τον κίνδυνο της ελευθερίας. Η εικόνα, την ευκαιρία της σκλαβιάς.
Μέχρι που ήρθε Εκείνος, θυσιάζαμε ανθρώπους στους θεούς. Σφάξαμε την Ιφιγένεια για να πνεύσει ούριος άνεμος. Και νά… ιδού… συνέβη το θαυμαστό γεγονός και κίνησαν τα πλοία.
Μα ξάφνου ήρθε -λέει- ένας Θεός, που θυσιάστηκε Αυτός για τους ανθρώπους! Αντί να ζητήσει λατρεία και υποταγή, δέχτηκε ραπίσματα και φτύσιμο.
Για τους μεν Ιουδαίους ύβρις, για τους δε Έλληνες βλακώδες.
Μίλα μου για τη θέωση του ανθρώπου λοιπόν, και το παράθυρο που θ’ανοίξει τις «καταπακτές του νου» θα είναι ήδη το «σημείο» κι ο πρίμος άνεμος.
Οι ιδεαλιστές, οι εραστές της οντολογίας, απόδειξη στο υπερβατικό δε γυρεύουν. Η απόδειξη γι’αυτούς είναι το πλήρωμα της άγνοιάς τους με το μυστήριο. Έχει και ή επίγνωση της άγνοιας τη δική της ηδονή, διότι δίνει στη μάθηση απόλαυση κι αξία.
Ιδεαλισμός σημαίνει επίγνωση του γεγονότος, ότι δίπλα στον πραγματικό υλικό κόσμο, τον οποίον αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας, αυτόν που βλέπουμε με τα μάτια μας, υπάρχει ένας παράλληλος, εξίσου υπαρκτός κόσμος: ο κόσμος των ιδεών και της νόησης. Η ιδέα είναι αόρατη σάρκα, αθέατη, μα εξίσου υποστατή, συνεχίζει να υπάρχει ακόμα κι αν το κρέας γίνει βορά στα σκουλήκια.
Ο υλικός κόσμος είναι πεπερασμένος. Ο κόσμος των ιδεών άπειρος. Θα υπερέχει πάντα.
«Αιτείτε και δοθήσεται υμίν». Πολλές φορές αιτήθηκα, και πολλές δε μου δόθηκε. Για ένα όμως είμαι βέβαιος: τις περισσότερες φορές μου δόθηκε, χωρίς να το ζητήσω και χωρίς να το πάρω καν χαμπάρι.
Είναι κάτι που αγνοώ, μα ωστόσο το γνωρίζω!
Σ’αυτή την άγνοια της φανέρωσης βρίσκω περισσότερη ομορφιά κι αξία. Ακόμα κι ίδιος ο Παύλος δια του θαύματος πίστεψε και μάλιστα χωρίς να το ζητήσει. Κι όταν αιτήθηκε, να ξαναβρεί δηλαδή τη χαμένη του όραση, δεν του δόθηκε!
Κι αν επιμένετε να ψάχνετε μια χρηστική κι ωφέλιμη εξήγηση στην πίστη, τότε τούτη ας είναι,
«μας βοηθάει να κατανοήσουμε το γεγονός, ότι δε μπορούμε να τα κατανοήσουμε όλα»!
Αυτό το ξέρει ακόμα και μια γάτα. Διότι αν δε συνέβαινε αυτό, δε θα είχε λόγο να τρέχει πίσω από τη μπάλα.
Eπιμύθιο: Με την ευκαιρία, ξημερώνει η μέρα της λευτεριάς, όπου μια χούφτα ουτοπιστών και ιδεαλιστών ξεσηκώθηκαν να πάρουν -λέει- την Πόλη!
Γράφει ο ποιητής,
«κρασί δεν είναι, αδέρφια, η λευτεριά μήτε γλυκιά γυναίκα
μήτε και βιός μες στα κελάρια σας μήτε και γιος στην κούνια·
έρμο τραγούδι ’ναι ακατάδεχτο και σβήνει στον αγέρα!»
Κι αν μοναχά μια ιδέα είν’ κι η λευτεριά και σβήνει στον αγέρα, τότε τί νόημα κι όφελος έχει; Για τη νέα θρησκεία… απολύτως κανένα!
Χρόνια πολλά
Ζήτω η 25η Μαρτίου
Ζήτω ο Λαός
Ζήτω το Έθνος
Ανδρέας Τσιφτσιάν
Οικονομολόγος
