Τον κίνδυνο να «κλειδωθεί» για σημαντικό χρονικό διάστημα μία σημαντική μερίδα καταναλωτών σε αυξημένες χρεώσεις ρεύματος, καθώς θα μεταπέσουν στα «πράσινα» τιμολόγια των προμηθευτών από τις αρχές του έτους, διαβλέπουν στελέχη των εταιρειών. Όπως επισημαίνουν, η «αρχιτεκτονική» του ειδικού τιμολογίου καθιστά βάσιμη την εκτίμηση πως τα προϊόντα αυτά να είναι ακριβότερα από τα ex-post κυμαινόμενα τιμολόγια.
Την ίδια στιγμή, όλες οι ενδείξεις συγκλίνουν στο γεγονός ότι στο ειδικό τιμολόγιο θα περάσει ένας πολύ μεγάλος αριθμός καταναλωτών – μάλιστα, αρκετοί προμηθευτές τοποθετούν αυτό το ποσοστό στο 80% και πλέον του πελατολογίου τους. Επομένως, αν όντως το συγκεκριμένο τιμολόγιο αποδειχθεί ακριβότερο από τις διαθέσιμες εναλλακτικές επιλογές, τότε θα χρειαστούν αρκετοί μήνες για να το συνειδητοποιήσουν οι καταναλωτές, και ακόμη περισσότεροι για να στραφούν σε φθηνότερες συμβάσεις προμήθειας.
Σύμφωνα με στελέχη των εταιρειών, το πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι από τις αρχές του έτους τα «πράσινα» τιμολόγια σχεδόν θα μονοπωλούν την εγχώρια λιανική, γενικεύοντας επομένως τον παραπάνω κίνδυνο σε μία συγκυρία όπου δεν θα υπάρχουν πλέον οριζόντιες επιδοτήσεις. Όπως επισημαίνουν, ένας σημαντικός λόγος για το επικείμενο μονοπώλιο είναι πως έτσι κι αλλιώς οι περισσότεροι πελάτες δεν ασχολούνται με τις ενημερώσεις που λαμβάνουν από τον προμηθευτή τους.
Επίσης, μπροστά σε σημαντικές αλλαγές, όπως η απόσυρση των έκτακτων μέτρων, είναι αναμενόμενο πολλοί καταναλωτές να είναι επιφυλακτικοί στο να αποφασίσουν. Πολλώ δεν μάλλον όταν στην περίπτωση που δεν αποφασίσουν οι ίδιοι, θα μεταπέσουν σε μία σύμβαση η δημιουργία της οποίας θα φέρει την υπογραφή του υπουργείου.
Αντιμετώπιση αρρυθμιών
Αξίζει να σημειωθεί πως το «πράσινο» τιμολόγιο αντιμετωπίζει αρκετές από τις αρρυθμίες της εποχής των ρητρών αναπροσαρμογής, κατ΄ αρχάς καθιστώντας εύκολη τη συγκρισιμότητα των προσφορών των εταιρειών. Δεν είναι τυχαία η έμφαση που δίνει το ΥΠΕΝ στο να είναι «ορατή» στους καταναλωτές η τελική χρέωση, αλλά και η πρόβλεψη για εισαγωγή κωδικού QR και του link του εργαλείου σύγκρισης τιμών της ΡΑΑΕΥ, τόσο στους λογαριασμούς ρεύματος όσο και σε κάθε ενημερωτικό μήνυμα των παρόχων προς τους πελάτες τους.
Έτσι, φαίνεται να βάζει ανάχωμα στο να επαναληφθεί μία «βροχή» παραπόνων στη ΡΑΑΕΥ – όπως συνέβη όταν ξεκίνησε η «ανηφόρα» των χονδρεμπορικών τιμών με την έναρξη της κρίσης, από καταναλωτές με τιμολόγια με ρήτρες αναπροσαρμογής. Παράπονα που, στην πλειονότητά τους, αφορούσαν την αδυναμία των καταναλωτών να κατανοήσουν τον υπολογισμό των τελικών χρεώσεων.
Από την άλλη πλευρά, το γεγονός αυτό δεν αναιρεί πως το «πράσινο» τιμολόγιο μειονεκτεί ως προς το ανταγωνιστικό κόστος που μπορεί να προσφέρει στον καταναλωτή. Αν και η εκτίμηση αυτή θα κριθεί σε σημαντικό βαθμό από το πού θα βάλει τον πήχυ ο δεσπόζων πάροχος, το βέβαιο είναι πως ένα ex-ante τιμολόγιο περιλαμβάνει ρίσκο – το οποίο μόνο μερικώς περιορίζεται από τον αλγόριθμο διόρθωσης που περιλαμβάνει ο μηχανισμός διακύμανσης και ο οποίος λαμβάνει υπόψη την εξέλιξη της χονδρεμπορικής τον προηγούμενο και τον προ-προηγούμενο μήνα.
Όπως είναι φυσικό, το ρίσκο αυτό θα ενσωματώνεται στην τελική τιμή. Κάτι που σημαίνει πως, όσο κι αν η συγκρισιμότητα θα οδηγήσει τις εταιρείες να περιορίσουν τα περιθώρια κέρδους τους, δεν προκύπτει από πουθενά ότι τα «πράσινα» τιμολόγια θα είναι εξίσου ανταγωνιστικά με τα ex-ante «κίτρινα» τιμολόγια που θα προωθήσουν οι εταιρείες και στα οποία οι χρεώσεις «κλειδώνουν» στη βάση της πραγματικής (και όχι της εκτιμώμενης) τιμής της χονδρεμπορικής, κατά τον μήνα εφαρμογής.
Διευκολύνσεις από το ΥΠΕΝ
Στην Υπουργική Απόφαση για την εξειδίκευση του μηχανισμού διακύμανσης, το υπουργείο έκανε δεκτά δύο αιτήματα των εταιρειών – ξεκινώντας από την ευελιξία αναπροσαρμογής του μηχανισμού. Έτσι, έπειτα από το «κλείδωμα» των συντελεστών της φόρμουλας για το πρώτο τρίμηνο του 2024 (που θα πρέπει να γίνει από τις εταιρείες έως την 1η Δεκεμβρίου 2023), οι προμηθευτές θα μπορούν να αναπροσαρμόζουν αυτές τις παραμέτρους ακόμη και σε μηνιαία βάση.
Επίσης, το ΥΠΕΝ έκανε δεκτό το αίτημα των εταιρειών να επιμηκύνει την προθεσμία δήλωσης αντίρρησης από τους συμβασιοποιημένους τους πελάτες, για τη μετάπτωση στο «πράσινο» τιμολόγιο. Έτσι, η συγκεκριμένη κατηγορία καταναλωτών μπορεί και μέσα στον Ιανουάριο (και ειδικότερα μέχρι τις 31 Ιανουαρίου) να δηλώσει ότι επιθυμεί να παραμείνει στην υφιστάμενη σύμβαση – στην οποία θα «ξεπαγώσουν» πλέον οι όροι που είχαν ανασταλεί λόγω των προσωρινών μέτρων. Μάλιστα, σε αυτή την περίπτωση, δεν θα χρειαστεί να υπογραφεί καινούριο συμβόλαιο.
Ωστόσο, οι εταιρείες προβλέπουν πως παρά τις «κρούσεις» που θα ξεκινήσουν το επόμενο διάστημα, για να ενημερώσουν τους καταναλωτές τους, ακόμη και από τη συγκεκριμένη κατηγορία σχετικά λίγοι πελάτες θα μπλοκάρουν τη μετάπτωσή τους στο «πράσινο» τιμολόγιο. Βέβαια, με δεδομένο ότι η υπαγωγή στο ειδικό τιμολόγιο «μεταφράζεται» σε έκθεση και των ίδιων των εταιρειών σε ρίσκο, όλοι οι πάροχοι θα προσπαθήσουν ώστε να «κάνουν ποδαρικό» το 2024 με όσο το δυνατόν περισσότερους πελάτες στα ex-post τιμολόγια που θα αναπτύξουν.
«Σύμμαχος» στο 2024 το ιστορικό τιμών
Αν επαληθευτούν πάντως στην πράξη τα χαρακτηριστικά των διαφόρων ειδών τιμολογίων, όσο προχωρά το 2024 και θα υπάρχει πλέον ιστορικό τιμών για όλα τα προϊόντα, από αυτό θα καθίσταται εμφανές πως τα ειδικά ex-ante συμβόλαια είναι ακριβότερα από τα ex-post. Επομένως, οι εταιρείες θα έχουν στη διάθεσή τους αποδείξεις, για να επιχειρήσουν να «γυρίσουν» ολοένα μεγαλύτερο μέρος του πελατολογίου τους σε συμβάσεις με ex-post τιμολόγηση.
Ο κλάδος εμφανίζεται δυσαρεστημένος από τα μέτρα του ΥΠΕΝ, εκτιμώντας ότι δημιουργούν μεγάλη αναστάτωση στις εταιρείες -απαιτώντας π.χ. πολυάριθμες εργατοώρες για τις ενημερώσεις των πελατών και τις αλλαγές στα πληροφοριακά συστήματα- για να διασφαλίσουν στοιχεία όπως η συγκρισιμότητα και η διαφάνεια, που θα μπορούσαν να επιτευχθούν και με λιγότερο παρεμβατικούς τρόπους.
Οι εταιρείες μιλούν για υπερρύθμιση της λιανικής, καθώς προωθείται ένας συγκεκριμένος τύπος τιμολογίου, όταν θα έπρεπε να αφήνεται στην ευχέρεια των εταιρειών να προτείνουν στους πελάτες τους όποια κατηγορία σύμβασης κρίνουν εκείνες πιο πρόσφορη – και στους καταναλωτές να συναινέσουν ή όχι. Μεγαλύτερη πάντως είναι η αντίδραση των προμηθευτών με την τροπή που πήρε η αναθεώρηση του Άρθρου 42 του Κώδικα Προμήθειας, με την απάλειψη κάθε δυνατότητας από τον προηγούμενο προμηθευτή να εκδώσει εντολή αποκοπής για έναν πρώην πελάτη του που αποδεδειγμένα έχει μετακινηθεί σε άλλη εταιρεία, απλώς για να μην εξοφλήσει τους λογαριασμούς του. Όπως σημειώνουν, στο οξυμένο πρόβλημα του «ενεργειακού τουρισμού» η πολιτεία επέλεξε να απαντήσει με ημίμετρα.
energypress.gr
