Καθοριστικής σημασίας στο restart που ετοιμάζεται να επιχειρήσει η ΔΕΗ είναι να μπορεί να λειτουργήσει σε μία ανταγωνιστική αγορά με αντίστοιχους όρους, δηλαδή να εξαιρεθεί από τις διαδικασίες του Δημοσίου.
Το θέμα είναι μείζον, πάντα ήταν στο τραπέζι, ωστόσο φαίνεται ότι οι συνθήκες έχουν ωριμάσει προκειμένου η συζήτηση να πάει ένα βήμα παραπέρα, και το καθεστώς αυτό να αλλάξει.
Στο υπουργείο Ενέργειας γνωρίζουν το πρόβλημα, όπως εξάλλου και ο νέος μάνατζερ της ΔΕΗ, επομένως υπάρχουν διάφορες σκέψεις, αρκεί να βρεθεί η χρυσή τομή, καθώς το ζήτημα σχετίζεται με πολιτικά ευαίσθητα ζητήματα, όπως οι προσλήψεις προσωπικού και μια μεγαλύτερη ευελιξία στις μισθολογικές απολαβές.
Σε πρώτη λοιπόν φάση, εκείνο που μοιάζει πιο εύκολο αφορά στην εξαίρεση της ΔΕΗ από τις δημόσιες συμβάσεις. Το σκεπτικό είναι απλό. Δεν είναι δυνατόν η ΔΕΗ να καλείται να ανταγωνιστεί τους ιδιώτες του ρεύματος, αλλά για να παραγγείλει μηχανολογικό εξοπλισμό να πρέπει να κάνει διακήρυξη με βάσει τους όρους των δημοσίων συμβάσεων. Την ώρα που ο ανταγωνισμός μπορεί να προμηθεύεται για παράδειγμα ανταλλακτικά για μια θερμική μονάδα με όρους αγοράς, η ΔΕΗ υποχρεούται να ακολουθεί την χρονοβόρα νόρμα των συμβάσεων του Δημοσίου.
Είναι ένα θέμα που είχε θέσει κατ’ επανάληψη ο Μ.Παναγιωτάκης στην προηγούμενη πολιτική ηγεσία, δίχως επιτυχία, ο Κ.Χατζηδάκης ωστόσο φαίνεται να αποδέχεται την ανάγκη να αλλάξει το καθεστώς, και να απενταχθεί η ΔΕΗ απ’ αυτό, αρκεί να βρεθεί η κατάλληλη φόρμουλα.
Ενα πρώτο βήμα θα μπορούσε να είναι μια νομοθετική ρύθμιση που εξαιρεί την ΔΕΗ από το καθεστώς δημοσίων συμβάσεων, ωστόσο το ερώτημα είναι πόσο μακριά μπορεί να φτάσει αυτή η απένταξη της επιχείρησης από τις διαδικασίες του Δημοσίου.
Εν προκειμένω, η συζήτηση γύρω από τις άλλες δύο παραμέτρους, εκείνες των προσλήψεων και των μισθολογικών απολαβών, θεωρείται πρόωρη. Σε αυτή την φάση, το υπουργείο δεν είναι διατεθειμένο να ανοίξει ζητήματα προσλήψεων στην ΔΕΗ και απελευθέρωση της μισθολογικής πολιτικής για την προσέλκυση στελεχών, που θα γίνεται με όρους ιδιωτικού τομέα. Εξάλλου στο ζήτημα του προσωπικού, η πολιτική ηγεσία έχει ήδη προαναγγείλει στοχευμένες εθελούσιες εξόδους, όπως λένε αρμόδιες πηγές, άρα πρώτα θα γίνουν αυτές, και όταν ολοκληρωθούν, τότε το θέμα ίσως επανέλθει.
Οι προμήθειες
Πιο ώριμα για αλλαγές είναι απ’ ότι φαίνεται τα πράγματα στο χώρο των προμηθειών. Σαν θέμα έχει τεθεί κατ’ επαναληψη στην λογική ότι δεν μπορεί η ΔΕΗ να λειτουργήσει σε μια ανταγωνιστική αγορά με διαδικασίες δημοσίου λογιστικού, και να χρειάζεται 6 μήνες για να προμηθευτεί εξοπλισμό, τον οποίο οι ανταγωνιστές της αγοράζουν σε χρόνο λιγότερο από το μισό. Σημειωτέον ότι υπήρχαν και υπάρχουν στελέχη της ΔΕΗ που διστάζουν να βάλουν την υπογραφή τους κάτω από μια παραγγελία ή σύμβαση, φοβούμενα ότι θα κατηγορηθούν για κατάχρηση του δημοσίου χρήματος. Και αυτό συμβαίνει λόγω της παραμονής της ΔΕΗ σε καθεστώς Δημοσίου, παρ’ ότι ο κώδικας έχει γίνει πιο ήπιος. Εκτός διαδικασιών Δημοσίου, ο νόμος έχει εντελώς άλλους όρους και διαδικασίες.
Οι μισθολογικές απολαβές
Εννοείται ότι η ΔΕΗ θα επιθυμούσε να εξαιρεθεί των διαδικασιών του Δημοσίου και για άλλα θέματα, πολύ πιο δύσκολα πολιτικά, όπως οι προσλήψεις και οι μισθολογικές απολαβές. Χαρακτηριστικό είναι αυτό που συμβαίνει από την έναρξη της κρίσης με τις μισθολογικές απολαβές και το πλαφόν που έχει τεθεί, ύψους 4.600 ευρώ μεικτών, γεγονός που χωρίς τις κρατήσεις μεταφράζεται σε 2.800-3.000 ευρώ καθαρά.
Το πλαφόν είναι κοινό για όλους, με αποτέλεσμα η ΔΕΗ να έχει πάρα πολλά άτομα τα οποία μισθολογικά βρίσκονται στο πλαφόν, τόσο εργαζόμενους σε ορυχεία-μονάδες, όσο και υψηλόβαθμα στελέχη. Συμβαίνει επομένως κάποιοι να παίρνουν προαγωγή, δηλαδή να αναλαμβάνουν περισσότερες ευθύνες, ωστόσο ο μισθός τους να παραμένει ο ίδιος για τον απλό λόγο ότι έχει “πλαφονάρει”. Είναι προφανές ότι όσο διαρκεί το μοντέλο αυτό, ενισχύει τις τάσης φυγής προσωπικού από την ΔΕΗ, που ούτως ή άλλως περιμένουν πως και πως τις στοχευμένες εθελουσίες που εξήγγειλε ο κ. Χατζηδάκης, αποτρέποντας ταυτόχρονα στελέχη της αγοράς να έρθουν σε αυτήν.
