ε δημόσια διαβούλευση τέθηκε το νομοσχέδιο που φέρνει ριζικές αλλαγές στην επικουρική ασφάλιση, καθώς εισάγει το κεφαλαιοποιητικό σύστημα.

Το νέο ασφαλιστικό, το οποίο θα αρχίσει να λειτουργεί από 1/1/2022  δημιουργεί τον ατομικό κουμπαρά που φέρει το όνομα κάθε ασφαλισμένου και οι μελλοντικές συντάξεις των νέων θα αποτελούνται από τρία τμήματα: την εθνική που χρηματοδοτείται από το κράτος, την ανταποδοτική κύρια σύνταξη και την κεφαλαιοποιητική επικουρική σύνταξη.

Συγκεκριμένα, το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης θα είναι κεφαλαιοποιητικό, δηλαδή οι εισφορές των νέων εργαζομένων, αντί να χρηματοδοτούν τις επικουρικές συντάξεις των σημερινών συνταξιούχων, θα αποταμιεύονται σ΄ ένα ατομικό «κουμπαρά» δικό τους και θα επενδύονται, ώστε να πληρώνουν τις συντάξεις των ίδιων των ασφαλισμένων στο μέλλον. Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας οι αλλαγές σε βάθος χρόνου θα οδηγήσουν σε υψηλές αποδόσεις και σε αυξημένες επικουρικές συντάξεις έως και 68%. 

Το μεγαλύτερο αγκάθι του νέου συστήματος είναι το κόστος μετάβασης από αναδιανεμητικό σε κεφαλαιοποιητικό σύστημα, το οποίο οι ειδικοί χαρακτηρίζουν υπέρογκο. Ο υφυπουργός Κοινωνικών Υποθέσεων, Πάνος Τσακλόγλου παραδέχτηκε ότι σωρευτικά το κόστος αυτό θα ανέλθει στα 56 δισ. ευρώ.

Ποιους αφορά το νέο σύστημα

Το νέο σύστημα Επικουρικής Ασφάλισης αφορά:

• Υποχρεωτικά: τους νέους μισθωτούς δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας και στην κοινωνική ασφάλιση από 1η Ιανουαρίου 2022 και μετά
• Υποχρεωτικά: τους νέους αυτοαπασχολούμενους που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας από 1η Ιανουαρίου 2022 και μετά και απασχολούνται σε κλάδους στους οποίους σήμερα είναι υποχρεωτική η επικουρική ασφάλιση (π.χ. μηχανικοί, δικηγόροι) και
• Προαιρετικά: όλους τους υφιστάμενους εργαζομένους (μισθωτούς και αυτοαπασχολούμενους) ηλικίας έως 35 ετών.

Ποιους δεν αφορά:

• Τους σημερινούς συνταξιούχους
• Τους σημερινούς σφαλισμένους άνω των 35 ετών
• Τους σημερινούς ασφαλισμένους κάτω των 35 ετών οι οποίοι θα επιλέξουν να παραμείνουν στο υφιστάμενο σύστημα επικουρικής ασφάλισης

Το ύψος των εισφορών

Οι ασφαλιστικές εισφορές παραμένουν οι ίδιες με το σημερινό σύστημα επικουρικής ασφάλισης. Δηλαδή, το συνολικό ύψος για τους μισθωτούς είναι 6% και επιμερίζεται σε 3% για τον εργαζόμενο και 3% για τον εργοδότη επί των ασφαλιστέων αποδοχών. Οι εισφορές για τους αυτοαπασχολούμενους θα υπολογίζονται βάσει των ασφαλιστικών κατηγοριών που ισχύουν και σήμερα. Ο ασφαλισμένος θα βλέπει στον «ατομικό» του κουμπαρά τις ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβληθεί από τον εργοδότη ή τον ίδιο (εφόσον πρόκειται για αυτοαπασχολούμενο). Το οικονομικό επιτελείο έχει υποστηρίξει πως ανά πάσα στιγμή θα μπορεί να ελέγξει τις αποδόσεις των επενδύσεων που αντιστοιχούν στις εισφορές του, μέσα από την οθόνη του υπολογιστή του ή του κινητού του τηλεφώνου, όπως για παράδειγμα, μπορεί σήμερα να ελέγξει την κίνηση του τραπεζικού του λογαριασμού.

Το ύψος της νέας επικουρικής σύνταξης

Όταν ο ασφαλισμένος συνταξιοδοτηθεί θα λαμβάνει επικουρική σύνταξη βασισμένη στο ποσό των εισφορών του και στην απόδοση των επενδύσεών του χαρτοφυλακίου των εισφορών του. Συνεπώς, δεν θα εξαρτάται η επικουρική του σύνταξη π.χ. από το δημογραφικό, δηλαδή από το πλήθος των εργαζομένων σε σχέση με το πλήθος των συνταξιούχων, αλλά από τις αποδόσεις των επενδύσεων του χαρτοφυλακίου των εισφορών του. Στόχος είναι να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της δημογραφικής γήρανσης.

Με το νέο σύστημα, εάν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης του ασφαλισμένου (π.χ. συμπλήρωση 15ετίας), κατοχυρώνεται το δικαίωμα επιστροφής των καταβληθεισών εισφορών κάτι που δεν ισχύει με το τρέχον σύστημα.

Ένα νέο Δημόσιο Ταμείο

Στο πλαίσιο του νέου συστήματος επικουρικής ασφάλισης θα συσταθεί ένα νέο Δημόσιο Ταμείο, το οποίο θα έχει την ευθύνη για τη διαχείριση των εισφορών των ασφαλισμένων. Το νέο αυτό Δημόσιο Ταμείο, που θα κρατά τα «κλειδιά» του θησαυροφυλακίου με τους ατομικούς κουμπαράδες εκατομμύρια ασφαλισμένων, θα είναι πλέον το μόνο μεγάλης κλίμακας Ταμείο εκτός ΕΦΚΑ. Το Δημόσιο Ταμείο θα μπορεί να συνεργάζεται με διαχειριστές κεφαλαίων ώστε να επενδύεται το συσσωρευμένο κεφάλαιο των εισφορών σε ομόλογα, μετοχές και άλλα επενδυτικά προϊόντα. Ασφαλισμένοι και μελλοντικοί συνταξιούχοι θα συμβάλλονται αποκλειστικά με το Δημόσιο Ταμείο, το οποίο θα είναι ο μοναδικός υπεύθυνος απέναντί τους για τη διαχείριση των εισφορών, τις επενδύσεις και την καταβολή των επικουρικών συντάξεων. Αρμόδιοι κρατικοί αξιωματούχοι έχουν δεσμευτεί ότι το Διοικητικό Συμβούλιο του νέου Ταμείου θα αποτελείται από άτομα υψηλού κύρους με μεγάλη επαγγελματική επάρκεια, εμπειρία και γνώση του αντικειμένου.

Οι επενδύσεις των εισφορών

Στο νέο σύστημα οι επικουρικές συντάξεις θα καθορίζονται από τις αποδόσεις των επενδύσεων των εισφορών. Θα υπάρχουν διαθέσιμα τρία επενδυτικά προφίλ:

• χαμηλού ρίσκου
• μεσαίου ρίσκου και
• υψηλού ρίσκου

Οι ασφαλισμένοι θα μπορούν να επιλέγουν που θα εντάξουν τον «κουμπαρά» τους, ενώ θα μπορούν να αλλάζουν ανά 3ετία επενδυτικό προφίλ. Το προφίλ του μεσαίου ρίσκου θα είναι η προεπιλογή, για όσους επιλέξουν να μην επιλέξουν που θα τοποθετηθούν. Ο βαθμός του ρίσκου θα μειώνεται αναγκαστικά καθώς θα αυξάνεται η ηλικία και θα πλησιάζει η στιγμή της συνταξιοδότησης. Έτσι τα χαρτοφυλάκια με υψηλό επενδυτικό ρίσκο αναμένεται να ταιριάζουν κατά κύριο λόγο σε νέους ασφαλισμένους που θα έχουν μπροστά τους ικανό χρόνο καριέρας ώστε να «διορθώσουν» πιθανές απώλειες, ενώ τα χαρτοφυλάκια χαμηλού ρίσκου θα ταιριάζουν καλύτερα σε ασφαλισμένους μεγαλύτερης ηλικίας, που θα πλησιάζουν στην συνταξιοδότηση, θα έχουν ήδη κτίσει ένα επενδυτικό προφίλ και θα προσδοκούν πλέον – κατά κύριο λόγο – την συντήρηση του κουμπαρά τους έως την στιγμή της συνταξιοδότησης.

• Το σύστημα αναμένεται να προβλέπει ελάχιστο ποσό κατώτατης επικουρικής σύνταξης σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος ή θανάτου του ασφαλισμένου πριν χτιστεί ο ατομικός κουμπαράς, δηλαδή το κράτος θα συμπληρώνει μέχρι του ποσού των ελάχιστων ορίων.
• Θα προβλέπεται επιστροφή εισφορών ακόμη κι αν ο ασφαλισμένος δεν θεμελιώνει δικαίωμα συνταξιοδότησης, δηλαδή έχει λιγότερα από 15 έτη ασφάλισης στο σύστημα
• Θα υπάρχει ρήτρα εγγυημένης απόδοσης τουλάχιστον του συσσωρευμένου κεφαλαίου σε περιπτώσεις αρνητικών αποδόσεων λόγω – για παράδειγμα – μακροχρόνιας κρίσης στις χρηματαγορές.

Δείτε ΕΔΩ όλο το νομοσχέδιο