Πτολεμαΐδα: Φάκελος “Πέτρινο σχολείο και η Αρχιτεκτονική δομή του κτιρίου”
Συγγράφει ιστορεί ο Πολιτίδης Χρήστος για το eordaialive.gr
Μέρος πρώτον
Είναι αναντίρρητη αλήθεια, ότι το επονομαζόμενο “Πέτρινο σχολείο” είναι και αυτό ένα κόσμημα ιδιαίτερο στην Πόλη μας, μαζί με το ιστορικό υδραγωγείο και το κακοποιημένο πλέον παλαιό πάρκο της Πτολεμαΐδος, συνιστούν στην νεοσύστατη πόλη μας μια ενιαία ιστορική ενότητα, διαφορετικής όμως αισθητικής .
Αυτή η ενότητα δεν είναι άλλη από την αρχή του ριζώματος, της πιο χαρακτηριστικής προσφυγικής Πόλης της Ελληνικής Επικράτειας.
Θήτευσα ως μαθητής στο Πρώτο Δημοτικό σχολείο, σε μια εποχή που έλειπε το χαμόγελο, ήταν αυτή της χουντικής 7ετίας, η χούντα χρησιμοποιούσε τα σχολεία σαν το μακρύ φασιστικό βραχίονα του δικτατορικού κράτους, ο Διευθυντής του σχολείου ήταν αμετανόητος θαυμαστής των δικτατόρων, έβγαζε λόγους και παραληρούσε, η φράση κλισέ που έκανε χρήση ήτο : «Ο χρυσούς αιών του Παπαδόπουλου και στις παρελάσεις σήκωνε μπαλόνια με τα λάβαρα και τις φωτογραφίες των δικτατόρων».
Πάντοτε μου ασκούσε μια γοητεία αυτός ο χώρος που δέσποζε εμβληματικά μέσα στην καρδιά της Πόλης.
Αν θεωρήσουμε (ποιητική αδεία) ότι για δεκαετίες ατελείωτες υπήρξε ένα κοινωνικό υποκείμενο, διαρκούς δράσης, τότε οφείλουμε να το ορίσουμε, δίνοντας του την χαμένη στον χρόνο φυσιογνωμία του.
Με την ίδρυση του ελληνικού κράτους το 1830, οι Βαυαροί βασιλείς επιλέγουν τον ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΙΣΜΟ, ως επίσηµη µορφολογική έκφραση.
Η βυζαντινή παράδοση και η λαϊκή -παραδοσιακή αρχιτεκτονική δεν κρίνονται άξιες να εκφράσουν το ύφος του νέου κράτους.
Το νεοσύστατο Ελληνικό κράτος του 1830 υιοθετεί τα πρότυπα του ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΚΥΡΙΩΣ ΚΛΑΣΙΚΙΣΜΟΥ.
Έτσι δημιουργείται το «πρότυπο» του Aθηναϊκού Nεοκλασικισµού.
Δημιουργούνται ∆ηµόσια κτίρια &Αστικά µέγαρα (µέσα 19ου αι.) με Χαρακτηριστικά:
-Τρίµερης κάτοψη: συµµετρική διάταξη µε κεντρικό προθάλαµο και παράταξη χωρών εκατέρωθεν .
-Κεντρικό κλιµακοστάσιο: µνηµειακή έκφραση.
-Τρίµερης οργάνωση της όψης σε αντιστοιχία µε την κάτοψη, το κεντρικό µέρος σε ελαφρά προεξοχή.
Ο καθαρός Νεοκλασικισµός διέπονταν από τυποποιηµένα µορφολογικά συστήµατα και κανόνες µέσα από τα οποία έπρεπε να διατυπωθεί ο ρυθµός.
Σταδιακά άρχισαν να εµφανίζονται πιο απελευθερωµένες µορφολογικές διατυπώσεις.
Η στροφή προς την αρχαιότητα δημιούργησε, στην αρχή τουλάχιστον, κλασικιστικά έργα με γερμανική αντίληψη στην Ελλάδα, στο χώρο που γέννησε τις πηγές έμπνευσης του κλασικισμού.
Εδώ παραθέτω σε σύγκριση δύο κτίρια, Βέβαια το Προεδρικό μέγαρο είναι περίτεχνο με κίονες Ιωνικού ρυθμού στην είσοδο και φτιαγμένο με πολυτέλεια που δεν την έχει το Πρώτο Δημοτικό.
Αλλά είναι της ιδίας σχολής, της ιδίας Μορφολογίας –Ρυθµολογίας και των Αρχιτεκτονικών θεωριών.
Το πρώτο Δημοτικό είναι ένα περίλαμπρο κτίριο για το οποίο πρέπει να είμαστε περήφανοι.
Το σχολικό κτίριο σχεδιάζεται για να εξυπηρετήσει έναν συγκεκριμένο κάθε φορά ρόλο, εκπαιδευτικό, πολιτιστικό κοινωνικό, που καθορίζεται και από το εκάστοτε ιδεολογικό πλαίσιο.
Και βέβαια, εκφράζει και τις απόψεις της κάθε εποχής για την Αρχιτεκτονική.
Το 1894 ξεκινάει “συστηματική µελέτη του σχολικού κτιρίου” στον ελληνικό χώρο, µε τις αρχές του αντίστοιχου Γαλλικού κανονισµού, που περιλαµβάνουν συγκεκριµένες οδηγίες σχετικές µε το απαιτούµενο µέγεθος, τη θέση του οικοπέδου και κτιριολογικές προδιαγραφές για το κτίριο:
∆ιαστάσεις της αίθουσας διδασκαλίας, εξοπλισµός, τρόπος φωτισµού, ηλιασµού, αερισµού, υλικά κατασκευής του κτιρίου, αύλειος χώρος.
Μέχρι το 1920 κτίζονται 460 περίπου σχολεία σε όλη την Ελλάδα.
ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΛΛΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΤΙΡΙΑ ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΙΣ ΕΠΙΡΡΟΕΣ ΤΟΥ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΙΣΜΟΥ ΠΟΥ ΣΥΝΔΥΑΖΕ ΤΟ ΑΙΤΗΜΑ ΤΟΥ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΤΟ ΑΙΤΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ.
Σύμφωνα με τον “Αρχιμανδρίτη Νικηφόρο Μανάδη” στο βιβλίο του «Ένας Αιώνας Εορδαία» , ο θεμέλιος λίθος τοποθετήθηκε στις 13 Απριλίου του 1930. Τον λίθο τοποθέτησε ο Υπουργός – Γενικός Διοικητής της Μακεδονίας Στυλιανός Γονατάς.
ΕΠΙΜΥΘΙΟΝ
Στο πρώτο Δημοτικό σχολείο υπάρχουν παρεμβάσεις αυθαίρετες, και σημάδια φθοράς, το κυλικείο και το κείθεν αυτού κτίσμα της τηλεθέρμανσης κακοποιούν το Μνημείο, βέβαια όλοι οι Δήμαρχοι ανεξαιρέτως, είχαν μέγα θέμα με το αισθητικό τους κριτήριο, στην πίσω πλευρά του κτιρίου είναι σπασμένη η λιθοδομή και λείπει ένας ογκόλιθος, βγάζει μάτι από χιλιόμετρα.
Στην πίσω είσοδο και βλέποντας ο παρατηρητής από την πλάγια μορφή το κτήριο υπάρχει μια είσοδος για το υπόγειο, εκεί κατασκευάσθη ένας ντενεκές θηριώδης για να κλείσει την είσοδο…. Εδώ είναι Ελλάς, ότι θέλει πράττει ο καθείς.
Υ.Γ.
Σύμφωνα με απολύτως εξακριβωμένες πληροφορίες: ο Δήμαρχος θέλει να κόψει και αυτά τα δένδρα του σχολείου και να βάλει χουρμαδιές, διπλό το όφελος “σκόλη και χουρμάδες”.
Εν Έτει 2020 του μήνα Μαΐου
Πολιτίδης Χρήστος
