Το ΔΣ της ΔΕΗ σε εφαρμογή του Ν. 4533/2018 «Διαρθρωτικά μέτρα για την πρόσβαση στο λιγνίτη και το περαιτέρω άνοιγμα της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρισμού και άλλες διατάξεις» αποφάσισε για τις συντονισμένες ενέργειες για την έναρξη της διαγωνιστικής διαδικασίας για τη λιγνιτική αποεπένδυση.
Σε ό,τι αφορά τη λιγνιτοενεργειακή δραστηριότητα στη χώρα και ειδικότερα στη Δυτική Μακεδονία, όπου και οι μεγαλύτερες λιγνιτικές εκμεταλλεύσεις της ΔΕΗ σημειώνονται τα ακόλουθα:
1) Η πώληση των μονάδων λιγνίτη (Μεγαλόπολη 3,4 και Μελίτη 1, καθώς και της άδειας για μια νέα λιγνιτική μονάδα, Μελίτη 2), μαζί με τα δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης των συνδεδεμένων με αυτές λιγνιτωρυχείων, είναι μια αναπόδραστη υποχρέωση που απορρέει από τη συμμετοχή μας στην Ε.Ε., όπως αποδείχθηκε από τις σχετικές δικαστικές εξελίξεις στα Δικαστήρια της Ε. Ε.
2) Η πιο πάνω εξέλιξη, κρινόμενη εκ των υστέρων, θα αποτρέπονταν μόνο εφόσον υλοποιούνταν έγκαιρα η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2009) για τη δεσμευτική διοργάνωση διαγωνισμών από την Ελλάδα για την παραχώρηση των δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης των λιγνιτικών κοιτασμάτων Βεύης (ιδιωτική παραχώρηση), Βεγόρας, Δράμας και Ελασσόνας, σε τρίτους, πλην ΔΕΗ. Τούτο δεν έγινε, το αντίθετο μάλιστα, ήδη από το 2010 με την πρόταση του ΥΠΕΚΑ (Ιούνιος 2010), στα πλαίσια εφαρμογής σχετικών αποφάσεων της Ε.Ε. ως προς τα όρια των εκπεμπόμενων ρύπων από τους ΑΗΣ, για την περιοχή Πτολεμαΐδας – Αμυνταίου, προβλέπονταν απόσυρση λιγνιτικών μονάδων συνολικής ισχύος 3733 MW μέχρι το 2021 και ανέγερση – ένταξη δύο νέων μονάδων συνολικής ισχύος ~1260 MW, δηλ. ΠΤΟΛ/ΔΑ 5 (2017) και ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ 6 (2025). Η ετήσια παραγωγή λιγνίτη θα μειώνονταν από το επίπεδο των 50 εκ. τον. (2010) στα ~11 εκ. τον., τουλάχιστο για την περίοδο 2022-2024, που αντιστοιχεί σε μείωση της εξορυκτικής και οικονομικής δραστηριότητας σε ποσοστό > 70%.
3) Σύμφωνα με σχετική απόφαση του ΔΣ της ΔΕΗ ΑΕ (12 ΝΟΕ 2007) προβλέπονταν η ανέγερση της νέας μονάδας Πτολεμαΐδα 5, ισχύος 450 MW αρχικά και τελικά 660 MW καθώς και της μονάδας Μελίτη 2 ισχύος 450 MW, με στόχο την έναρξη της λειτουργίας τους το 2013. Η Πτολεμαΐδα 5, παρά τη μεγάλη καθυστέρηση υπογραφής της σύμβασης (2013), κατασκευάζεται ήδη από τη ΔΕΗ, επένδυση που ξεπερνά το € 1,4 δις. Αντίθετα, για διάφορους λόγους δεν προχώρησε η διαδικασία για τη μονάδα Μελίτη 2, μέχρι και το 2014. Σημειώνεται ότι η ΔΕΗ ΑΕ γνωστοποίησε πως αδυνατεί για οικονομικούς λόγους να προχωρήσει στην επένδυση της μονάδας Μελίτη 2 και ότι προσυπέγραψε Μνημόνιο Κατανόησης (ΜoU) μονοετούς διάρκειας με την κινέζικη εταιρεία CMEC στις 14-09-2016 για τη συμμετοχή της σε εταιρικό σχήμα για την κατασκευή και λειτουργία της Μονάδας Μελίτη 2, την υφιστάμενη μονάδα Μελίτη 1 καθώς και την ανάπτυξη και εκμετάλλευση των λιγνιτωρυχείων της περιοχής Μελίτης – Φλώρινας. Η διαδικασία αυτή διακόπηκε μετά την προαναφερθείσα Απόφαση 57/19.05.2017 (ΚΥΣΟΙΠ). Επομένως, μόνο μέσω της σημερινής αποεπένδυσης υπάρχει δυνατότητα για την αξιοποίηση των σχετικά πλούσιων κοιτασμάτων λιγνίτη της περιοχής της Φλώρινας.
4) Η διοίκηση της ΔΕΗ με την απόφαση του ΔΣ (23-10-2013), σε εφαρμογή της Οδηγίας 2010/75/ΕΕ για τον περιορισμό των εκπεμπόμενων ρύπων από τους ΑΗΣ, πρότεινε τα ακόλουθα, τα οποία υιοθετήθηκαν στη συνέχεια και από το αρμόδιο υπουργείο ως θέσεις της χώρας μας: την απένταξη των Μονάδων 3 και 4 του ΑΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ από το Μεταβατικό Εθνικό Σχέδιο Μείωσης Εκπομπών (ΜΕΣΜΕ), την ένταξη στο καθεστώς παρέκκλισης περιορισμένης διάρκειας του άρθρου 33 της Οδηγίας 2010/75/ΕΕ, των Μονάδων 1-2 του ΑΗΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ και 1,2,3 και 4 του ΑΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ και την υλοποίηση των απαραίτητων, για τη συμμόρφωση με τους στόχους του ΜΕΣΜΕ, περιβαλλοντικών επενδύσεων στις Μονάδες 1 έως 5 του ΑΗΣ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, οι οποίες βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη, ώστε να συνεχιστεί απρόσκοπτα η λειτουργία των και μετά το 2020.
Ειδικότερα για τους ΑΗΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ και ΚΑΡΔΙΑΣ, για την 8ετία από 2016 έως και 2023, περιορίζεται η λειτουργία των μονάδων τους συνολικά σε 17.500 ώρες ανά καμινάδα. Την άνοιξη του 2015, ο νέος τότε υπουργός ΥΠΕΝ αποφάσισε την αύξηση των ωρών λειτουργίας στις 32.000 ώρες. Η απόφαση αυτή προσβλήθηκε, όπως έχει γραφεί, από τους ιδιώτες παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας με φυσικό αέριο, στην αρμόδια υπηρεσία της Ε.Ε.
5) Όπως είναι γνωστό, τον Ιούλιο 2014 ψηφίστηκε από την τότε συγκυβέρνηση το νομοσχέδιο για τον τεμαχισμό της ΔΕΗ και της παραχώρησης – πώλησης της «μικρής ΔΕΗ» σε ιδιώτες.
Σήμερα, με την αποεπένδυση παραχωρούνται μόνο λιγνιτικές μονάδες παρόμοιας ισχύος με το σενάριο της «μικρής ΔΕΗ», όμως με καταφανώς λιγότερα λιγνιτικά κοιτάσματα, χωρίς μονάδες φυσικού αερίου και χωρίς υδροηλεκτρικούς σταθμούς. Είναι φανερό ότι η λύση της «μικρής ΔΕΗ» θα ήταν πολύ πιο επώδυνη για την οικονομική βιωσιμότητα της μητρικής εταιρείας, συγκριτικά με την πώληση μόνο του 40% της λιγνιτοενεργειακής δραστηριότητας. Έτσι, προφανώς, εξηγείται η λυσσώδης επιμονή ανταγωνιστικών προς τη ΔΕΗ ΑΕ συμφερόντων να συμπεριληφθεί και σημαντικό ποσοστό της υδροηλεκτρικής παραγωγής στην αποεπένδυση της ΔΕΗ ΑΕ.
6) Στις σημερινές συνθήκες, μετά την ψήφιση του Ν.4533/2018, διατηρούνται ενιαίες επιχειρηματικές δραστηριότητες στις τρεις «αυτόνομες» με μεταλλευτικά επιχειρησιακά κριτήρια περιοχές λιγνιτικής δραστηριότητας, αντίστοιχα, δηλ. στη λεκάνη Φλώρινας, στη λεκάνη Πτολεμαΐδας – Αμυνταίου και στη λεκάνη Μεγαλόπολης. Τούτο δεν επιτυγχάνονταν με τη «μικρή ΔΕΗ», δεδομένου ότι προβλέπονταν απόσπαση της λιγνιτικής δραστηριότητας του ορυχείου και του ΑΗΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ από την επί τριάντα σχεδόν χρόνια ενιαία λιγνιτοενεργειακή δραστηριότητα της περιοχής Πτολεμαΐδας– Αμυνταίου, που προσέφερε πάνω από το 50% της ηλεκτρικής ενέργειας του διασυνδεδεμένου συστήματος της χώρας και σε εξαιρετικά χαμηλή τιμή συγκριτικά με τις δεκαπέντε τότε χώρες της Ε.Ε. Ειδικότερα, για την περιοχή Πτολεμαΐδας – Αμυνταίου το μείζον ζήτημα, σήμερα, είναι η ενιαία και συνδυασμένη εκμετάλλευση των υφισταμένων, ήδη, τεσσάρων ορυχείων, με το ελάχιστο δυνατό κόστος λιγνίτη στα πλαίσια της ΔΕΗ ΑΕ, ώστε να αποτραπεί ο κίνδυνος της κατάρρευσης της λιγνιτο-ενεργειακής δραστηριότητας. Τούτο, εάν συμβεί, θα επιφέρει δυσμενείς συνέπειες στο ηλεκτρικό και το συνολικό ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας, αλλά πρωτίστως καταστροφικές οικονομικές επιπτώσεις στην περιοχή. Ως εκ τούτου η λιγνιτική δραστηριότητα της ΔΕΗ ΑΕ στην περιοχή πρέπει να τύχει της στήριξης όλων των παραγόντων σε τοπική και εθνική κλίμακα, γιατί η συγκυρία καθώς και οι επικρατούσες απόψεις και αποφάσεις σε επίπεδο Ε.Ε. για τα στερεά καύσιμα είναι από αρνητικές έως εχθρικές.
Μετά τα πιο πάνω, θεωρώ ότι η θετική μου ψήφος στην απόφαση του ΔΣ της ΔΕΗ ΑΕ στις 07/05/2018 για την επιβληθείσα από το Ν.4533/2018 διαδικασία της λιγνιτικής αποεπένδυσης της ΔΕΗ ΑΕ, συμβάλλει στην ομαλή εξέλιξη της λιγνιτικής δραστηριότητας στην περιοχή της Δ. Μακεδονίας, η όποια δε κριτική είναι δεκτή, όχι όμως οι χαρακτηρισμοί για ξεπούλημα κλπ, δεδομένου ότι δεν υπάρχει ακόμη το τελικό αποτέλεσμα.
Χρήστος Γ. Παπαγεωργίου, Μέλος Δ.Σ. ΔΕΗ ΑΕ
