Μεγάλες αλλαγές εξελίσσονται στην εγχώρια αγορά ηλεκτρικής ενέργειας τόσο λόγω της μετάβασης της παραγωγής και της κατανάλωσης στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας όσο κι εξαιτίας της κρίσης της πανδημίας. Οι ΑΠΕ κυριαρχούν όλο και περισσότερο στο ενεργειακό μείγμα για την ηλεκτροπαραγωγή, το φυσικό αέριο εδραιώνεται ως το μεταβατικό καύσιμο προς την εποχή της κλιματικής ουδετερότητας, ενώ ο λιγνίτης συρρικνώνεται.

Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση δρομολογεί μεταρρυθμίσεις για την επιτάχυνση των επενδύσεων στην «καθαρή» ενέργεια αλλά και την ενεργειακή αποδοτικότητα των κτιρίων μέσα από την παροχή κινήτρων.

Αναφορικά με το μείγμα παραγωγής η πολιτική της απανθρακοποίησης με το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ αποτυπώνεται στο δελτίο ενέργειας του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) όπου αποτυπώνεται η παραγωγή και η ζήτηση για το 2020.

Ετσι, τη χρονιά που πέρασε οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας μαζί με την υδροηλεκτρική παραγωγή κάλυψαν το 35% της συνολικής ετήσιας ζήτησης ρεύματος. Η παραγωγή των ΑΠΕ σε σχέση με το 12μηνο του 2019 ήταν αυξημένη κατά 20,9%.

Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο το φυσικό αέριο ήταν η κυρίαρχη για το 2020. Αντιστοιχούσε στο 36% του ενεργειακού μείγματος και ήταν υψηλότερη κατά 10% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.

Μεγάλη πτώση πάνω από 45% καταγράφηκε στη λιγνιτική παραγωγή, η οποία πια καλύπτει μόλις το 11% της συνολικής ετήσιας ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας.

Οι εισαγωγές ρεύματος αντιστοιχούσαν στο 18% του μείγματος για το 2020.

Οι επιπτώσεις της Covid-19 που προκάλεσαν τη λήψη των περιοριστικών μέτρων στην κυκλοφορία και τη λειτουργία οικονομικών δραστηριοτήτων είχαν ως αποτέλεσμα την πτώση της συνολικής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ το δωδεκάμηνο Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2020 η μείωση ήταν πάνω από 4% σε σχέση με το 2019. Οι βιομηχανίες που ηλεκτροδοτούνται από την υψηλή τάση έκοψαν την κατανάλωσή τους κατά 7,7%, ενώ τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις της χαμηλής και μέσης τάσης κατά 3,4%. Θεαματική ήταν και η περικοπή κατά 32,6% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας από τα ορυχεία λιγνίτη.

Μεγάλο στοίχημα για την κυβέρνηση είναι η πορεία της απολιγνιτοποίησης, η οποία δεν περιλαμβάνει μόνο το σβήσιμο των λιγνιτικών μονάδων αλλά και την εφαρμογή του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης για τις περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης.

Βασικά συστατικά του σχεδιασμού είναι η χρηματοδότηση, ύψους 5 δισ. ευρώ, από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους, εκ των οποίων τα 2 δισ. ευρώ είναι «ζεστό» χρήμα, καθώς και σειρά επενδυτικών σχεδίων όχι μόνο στην πράσινη ενέργεια, αλλά και στην έρευνα και καινοτομία, τον βιώσιμο τουρισμό, την έξυπνη γεωργία, τη βιομηχανία και το εμπόριο.

Εμβληματικές προτάσεις έχουν ήδη ξεχωρίσει μέσα από την ειδική πλατφόρμα, οι οποίες αναμένεται να δημιουργήσουν πάνω από 8.000 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας. Μία εξ αυτών είναι η κατασκευή του μεγάλου φωτοβολταϊκού πάρκου των ΕΛΠΕ στην Κοζάνη, που ξεκίνησε το 2020, παρά τα εμπόδια της πανδημίας.

Εντός του 2021 θα ακολουθήσει το κλείσιμο τριών ακόμα λιγνιτικών μονάδων (Καρδιά 3 και 4 και Μεγαλόπολη 3). Παράλληλα, προχωρά η εφαρμογή του masterplan, με προτεραιότητα την αποκατάσταση των εδαφών των λιγνιτικών πεδίων της ΔΕΗ, στο οποίο θα απασχοληθεί σημαντικό μέρος του ανθρώπινου δυναμικού.
Η έκρηξη των ΑΠΕ

Όσον αφορά την υλοποίηση του σχεδιασμού για την ενεργειακή μετάβαση της χώρας, η κυβέρνηση προχωρά το μεταρρυθμιστικό σχέδιο για την ταχύτερη αδειοδότηση επενδύσεων.

Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η προώθηση της δεύτερης φάσης απλοποίησης και επιτάχυνσης της αδειοδοτικής διαδικασίας, η οποία θα ολοκληρωθεί το α’ εξάμηνο του 2021, με έμφαση στις άδειες εγκατάστασης και λειτουργίας.

Μέχρι σήμερα, από διάφορα «σημεία εισόδου» υποβολής αιτήσεων για έργα ΑΠΕ (μικρά, μεσαία, μεγάλα ή στρατηγικά) έχουν αθροιστεί περίπου 75 GW, που βρίσκονται σε κάποιο στάδιο αδειοδότησης. Επίσης, στον τελευταίο κύκλο υποβολής αιτήσεων για Βεβαίωση Παραγωγού στη ΡΑΕ, υποβλήθηκαν σχεδόν 2.000 αιτήσεις για νέα έργα ΑΠΕ, συνολικής ισχύος άνω των 45 GW, όταν οι στόχοι του του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) προβλέπουν μόλις 9 GW ως το 2030.

Εντός του 2021, προχωρά η εκπόνηση ρυθμιστικού πλαισίου για την αποθήκευση ενέργειας και το υδρογόνο.