Με τη συνεργασία δυνάμεων του πολεμικού ναυτικού της Ελλάδας, των ΗΠΑ και του Ισραήλ θα διεξαχθεί η τριμερής άσκηση Noble Dina στην περιοχή της ΝΑ Μεσογείου, ενώ και η Κύπρος θα συμμετάσχει με το καθεστώς του παρατηρητή.
Η άσκηση, στην οποία θα λάβουν μέρος δώδεκα πλοία, υποβρύχια και αεροπορικά μέσα, θα ξεκινήσει προσεχώς και θα ολοκληρωθεί στα μέσα Απριλίου. Θα ξεκινήσει από τα ελληνικά χωρικά ύδατα και θα ολοκληρωθεί τον επόμενο μήνα στη Χάιφα.
Οι στρατιωτικές δυνάμεις των τριών χωρών θα ασκηθούν σε αναγνωρίσεις, αντιμετώπιση τρομοκρατικών απειλών και πολεμικές επιχειρήσεις με υποβρύχια. Το εύρος, δηλαδή, των σεναρίων είναι εκτενέστατο.
Εξ ου και τα εμπλεκόμενα μέρη υπογραμμίζουν τη σημασία της συνεργατικής αντιμετώπισης όλων των σεναρίων και την επίτευξη διαλειτουργικότητας μεταξύ των δυνάμεων του πολεμικού ναυτικού των τριών χωρών, ενόψει της πρόκλησης αντιμετώπισης οποιουδήποτε ενδεχομένου, σε μια περιοχή που σφύζει έντασης.
Η συγκεκριμένη άσκηση τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί σε «μηχανισμό εξωτερικής πολιτικής», διαμορφώνοντας ένα μηχανισμό «ασφάλειας» στην ευρύτερη περιοχή.
Σύμφωνα με δηλώσεις του πλοιάρχου Assaf Boneh, επικεφαλής της υπηρεσίας διεθνούς συνεργασίας του πολεμικού ναυτικού του Ισραήλ, στο Defense News, «είναι μία από τις πιο σημαντικές ασκήσεις μας, που μας επιτρέπει να ακονίσουμε την επάρκεια μας σε πολύ σύνθετα σενάρια». Το στέλεχος του ισραηλινού πολεμικού ναυτικού συμπλήρωσε ότι «θα γίνει εκπαίδευση σε μια τεράστια περιοχή από την Ελλάδα στο Ισραήλ, και αυτό μας δίνει πολλά περιθώρια για την άσκηση πολλαπλών σεναρίων που απαιτούν δράση από κοινού».
Πεδίο αντιθέσεων η εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων της ΝΑ Μεσογείου
Οι ενεργειακοί πόροι της περιοχής, όπου, ως γνωστόν, έχουν γίνει ανακαλύψεις μεγάλων κοιτασμάτων που έχουν προσελκύσει σημαντικές επενδύσεις, με τις προοπτικές να είναι μεγάλες και για το μέλλον, καθώς και ο συνεχιζόμενος πόλεμος στη Συρία, εντείνουν το γεωστρατηγικό ενδιαφέρον για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, πέραν των ίδιων των κοιτασμάτων, οξυμένοι είναι και οι ανταγωνισμοί σε σχέση με τους δρόμους μεταφοράς ενέργειας. Μάλιστα, την περιοχή που θα διεξαχθεί η άσκηση αφορούν άμεσα και τουλάχιστον δυο μεγάλα επενδυτικά σχέδια για τη μεταφορά ενέργειας με ελληνικό ενδιαφέρον και συγκεκριμένα ο υποθαλάσσιος αγωγός φυσικού αερίου EastMed και η ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας μέσω του Eurasia Interconnector.
Το γεγονός ότι στην περιοχή αυτή συγκεντρώνονται πολλά συμφέροντα και εκδηλώνονται αντιθέσεις, καθιστά τα νερά της Μεσογείου πεδίο στρατιωτικού ενδιαφέροντος.
Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι ήδη, λόγω της κατάστασης στη Συρία, παρουσία έχουν δυνάμεις του πολεμικού ναυτικού της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Βρετανίας κ.α., ενώ διαρκώς αναζωπυρώνεται το ενδιαφέρον για τα λιμάνια και τις υποδομές ανεφοδιασμού στην περιοχή.
Οι αντιθέσεις εκδηλώνονται με ξεκάθαρο τρόπο, αν σκεφτεί κανείς ποιοι επενδύουν στην περιοχή και ποιοι κινούνται και στο στρατιωτικό επίπεδο.
Την ώρα που στην περιοχή έχουν ή σχεδιάζουν να αποκτήσουν, έντονη επενδυτική δραστηριότητα κολοσσοί όπως η Total, η Eni, η ExxonMobil, η Nobleκ.α., καθώς και άλλες εταιρείες όπως η ελληνική Energean, λόγω των ανακαλύψεων κοιτασμάτων στο τρίγωνο Κύπρου-Ισραήλ-Αιγύπτου, το στρατιωτικό ενδιαφέρον από μέρους των συμμετεχόντων στην άσκηση είναι προφανές.
Την ίδια ώρα, το ρωσικό πολεμικό ναυτικό επιδιώκει με συστηματικό τρόπο να κατοχυρώσει την παρουσία του στην περιοχή, με ένταση, μάλιστα, την τελευταία διετία. Άλλωστε, κινήσεις γίνονται από ρωσικές εταιρείες και σε επενδυτικό επίπεδο.
Όπως σημειώνει ο Ισραηλινός αξιωματούχος «υπάρχει ένας δίαυλος επικοινωνίας με τις ρωσικές Ένοπλες Δυνάμεις, γίνεται μια προσπάθεια συντονισμού κυρίως για λόγους πρόληψης και ασφάλειας. Βρίσκονται (σσ. οι ρωσικές δυνάμεις) εδώ, σε αυτά τα ύδατα. Προφανώς είμαστε πολύ ενεργοί εδώ. Και γι’αυτό είναι σημαντικό να έχουμε επικοινωνία. Αλλά πέρα από αυτό, πρέπει να θυμόμαστε ότι εμείς θα προασπίσουμε τα δικά μας εθνικά συμφέροντα».
Σε σχέση με την παρουσία της Τουρκίας στην περιοχή, στα πλαίσια της επαναπροσέγγισης με το Ισραήλ επιχειρείται να αναβαθμιστεί η συνεργασία και σε στρατιωτικό επίπεδο. Ο Boneh σημειώνει χαρακτηριστικά ότι «δεδομένου ότι οι τουρκο-ισραηλινές σχέσεις επιστρέφουν στην ομαλότητα, ελπίζω μελλοντικά ότι μπορούμε να πάμε πίσω και να κάνουν ασκήσεις ρουτίνας». Η δυναμική των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ έχει και προφανές ενεργειακό ενδιαφέρον.
Επιπλοκές από τις εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά
Οι εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά, που έχουν, μεταξύ άλλων, και ενεργειακές αποχρώσεις, επηρεάζουν και ευρύτερα τους σχεδιασμούς και τις συμμαχίες στην περιοχή, στα πλαίσια των έντονων αντιθέσεων και των συμφερόντων που διακυβεύονται.
Άλλωστε, πρόσφατη είναι η τουρκική NAVTEX, με την τουρκική πολεμική Αρμάδα να ασκείτε με πραγματικά πυρά στα ανοικτά της Πάφου, λίγο μετά τις αναφορές Καμμένου στις έρευνες της Total στην περιοχή και το ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου.
Αξίζει στο σημείο αυτό να σημειωθεί ότι προτού διαρρηχθούν οι σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ, η πρώτη είχε συμμετοχή στις προηγούμενες ασκήσεις Noble Dina, όπως και στις Reliant Mermaid (άσκηση η οποίς φέτος θα διεξαχθεί το καλοκαίρι). Όταν, όμως, ξέσπασε η ένταση στις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, η Ελλάδα πήρε τη θέση της πρώτης.
Εύλογα προκύπτει, λοιπόν, το ερώτημα τι μέλλει γενέσθαι σε περίπτωση που οι σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ εξελιχθούν κατά τρόπο που να ευνοεί τη στενότερη συνεργασία και σε στρατιωτικό επίπεδο. Ερωτηθείς περί αυτού ο Ισραηλινός αξιωματικός αρνήθηκε να σχολιάσει, μένοντας στο ότι οι ασκήσεις αυτές έχουν σχεδιαστεί ώστε να είναι τριμερείς. Δεν απέκλεισε, ωστόσο, το ενδεχόμενο ξεχωριστών ασκήσεων του ισραηλινού στρατού με τις ελληνικές και τις τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις.
Μεγαλύτερο, ίσως, ενδιαφέρον παρουσιάζει η αναφορά του σύμφωνα με την οποία «όταν έρθει η ώρα να ασχοληθούμε με το ζήτημα αυτό, θα το δούμε υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και της EUCOM (σσ. η EUCOM αποτελεί το ευρωπαϊκό τμήμα του αμερικανικού στρατού)».
Προς το παρόν, τα διάφορα σενάρια σε σχέση με τις εξέλιξη της συνεργασίας σε στρατιωτικό επίπεδο παραμένουν υποθετικά, ενώ όλα τα ζητήματα αναμένεται να τεθούν στο τραπέζι των συζητήσεων που θα έχει ο επικεφαλής της EUCOM στρατηγός Curtis Scaparrotti, στα πλαίσια της επίσκεψής του στο Ισραήλ αυτό το διάστημα.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει ότι οι συγκεκριμένοι «παίκτες» εμπλέκονται σε όλα τα σενάρια για τους δρόμους μεταφοράς ενέργειας στην περιοχή. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ως μεγαλύτερος ανταγωνιστής του σχεδίου για τον υποθαλάσσιο αγωγό EastMed προβάλλει το ενδεχόμενο μεταφοράς του ισραηλινού αερίου προς την Ευρώπη μέσω Τουρκίας.
Τη δική της σημασία, σε αυτό το πλαίσιο, έχει η πρόσφατη αναγγελία από μεριάς Τουρκίας ότι σκοπεύει φέτος να προβεί σε μεγάλου εύρους έρευνες και γεωτρήσεις φυσικού αερίου στην Μεσόγειο με το Μπαρμπαρός και στη Μαύρη Θάλασσα με το δεύτερο σεισμογραφικό πλοίο της Τουρκίας.
«Η Τουρκία πλέον μπαίνει σε μια περίοδο στην οποία πρέπει να πραγματοποιηθούν πιο σημαντικές εξορμήσεις», δήλωσε πρόσφατα συμπληρώνοντας τις παραπάνω εξαγγελίες ο Τούρκος Υπουργός Ενέργειας Μπεράτ Αλμπαϊράκ, προσθέτοντας ότι πάνω από το 60% του πετρελαίου και του φυσικού αερίου του κόσμου βρίσκεται σε περιοχές κοντά στην Τουρκία.
Είναι ίσως περιττή κάθε αναφορά περί του ότι ακριβώς σε αυτά τα πλαίσια διεξάγονται και οι συζητήσεις για την επίλυση του Κυπριακού.
Το ενδιαφέρον των ΗΠΑ
Ξεχωριστή σημασία σε σχέση -και- με την ελληνοτουρκική ένταση έχουν οι πρόσφατες σχετικές αναφορές του βοηθού υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζόναθαν Κοέν, σε ομιλία του στο Κογκρέσο, στα πλαίσια εκδήλωσης που διοργάνωσε το Συμβούλιο Ελληνοαμερικανικής Ηγεσίας (HALC).
Ο κ. Κοέν τόνισε ότι οι συγκρουσιακές σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας δεν είναι προς το συμφέρον του ΝΑΤΟ, ενώ στάθηκε ιδιαίτερα στη σημασία που έχουν για τις ΗΠΑ οι βάσεις σε Σούδα και Ιντσιρλίκ. Χαρακτηριστικά σημείωσε ότι «τα οφέλη που προσφέρει στις ΗΠΑ η Σούδα είναι αναντικατάστατα».
Σύμφωνα με τον κ. Κοέν έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί «συγκεκριμένοι διπλωματικοί δίαυλοι που χρησιμοποιούνται παραδοσιακά για την αποκλιμάκωση της έντασης όταν υφίσταται θέμα έντασης στην περιοχή».
Ως προς τη δυναμική των σχέσεων Τουρκίας-ΗΠΑ, ο κ. Κοέν σημείωσε τα εξής: «Οι σχέσεις μας με την Τουρκία είναι τεταμένες μετά το πραξικόπημα λόγω του θέματος του Φετουλάχ Γκιουλέν και εξαιτίας της εποικοδομητικής σχέσης που διατηρούμε με του Κούρδους της Συρίας YPG. Αυτά τα δύο γεγονότα έχουν περιπλέξει τις σχέσεις μας τους τελευταίους 7-8 μήνες. Εχουν υπάρξει επαφές με την νέα ηγεσία του Στέητ Ντιπάρτμεντ και αυτές οι επαφές έχουν δημιουργήσει την προσδοκία βελτίωσης των σχέσεων, χωρίς αυτό να σημαίνει οτι έχουμε επιλύσει τα δύο θέματα στα οποία αναφέρθηκα. Πρόκειται για μια δύσκολη και πολύπλοκη σχέση αλλά λόγω της στρατηγικής θέσης της Τουρκίας είναι προς το αμερικανικό συμφέρον μια καλή σχέση με την Άγκυρα».
Η σημασία της Τουρκίας για τις ΗΠΑ, ιδίως σε σχέση με τα ενεργειακά, είναι, ως γνωστό, μεγάλη. Κι αυτό για δυο λόγους, μεταξύ άλλων.
Αφενός η Τουρκία “μπλέκεται” στα σχέδια για αγωγούς που θα συμβάλλουν στο στόχο των ΗΠΑ να περιοριστεί η ενεργειακή εξάρτηση της ΕΕ από το ρωσικό φυσικό αέριο. Αφετέρου, η Τουρκία σκοπεύει να αξιοποιήσει και να αναπτύξει περαιτέρω τις υποδομές LNG, κάτι που συγκεντρώνει έντονο αμερικανικό ενδιαφέρον, δεδομένου του στόχου των ΗΠΑ να αποκτήσουν μεγαλύτερο μερίδιο στη συγκεκριμένη αγορά, αξιοποιώντας τη σχετικά φθηνή παραγωγή τους.
Για να γίνει κάτι τέτοιο, όμως, θα πρέπει να υπάρχουν κατάλληλες υποδομές προς τις οποίες θα διοχετεύονται οι αμερικανικές εξαγωγές. Εξ ου, λοιπόν, και το αυξημένο αμερικανικό ενδιαφέρον για τις τουρκικές υποδομές, αλλά και για το έργο στην Αλεξανδρούπολη.
http://energypress.gr/news/megali-stratiotiki-askisi-elladas-ipa-kai-israil-me-vlemma-stoys-energeiakoys-poroys-tis-na
