Ενημερωτικό σημείωμα του Τομέα Οικονομικών του ΠΑΣΟΚ για το χρέος

1. Η διόγκωση του χρέους στην 5ετία 2004-09 είναι υπαρκτή, μετρήσιμη και κραυγαλέα. Η Κυβέρνηση ΝΔ- Κ. Καραμανλή παρέλαβε χρέος 181 δισ ευρώ και το παρέδωσε στα 301 δισ ευρώ και μια οικονομία με πρωτογενές έλλειμμα 24,018 δισ ευρώ και έλλειμμα ανταγωνιστικότητας 14,5%. Πρακτικά δηλαδή το Ελληνικό Δημόσιο μόνο το 2009 πέραν των δανείων αναχρηματοδότησης του χρέους του, δανείστηκε επιπλέον 24,018 δισ ευρώ για μισθούς, συντάξεις και λοιπές λειτουργικές ανάγκες (Σύνολο πρωτογενούς ελλείμματος 5ετιας Καραμανλή-χωρίς το 2004- 48,5 δις ευρώ). Αυτή είναι η κρίση που έφερε τα μνημόνια και όχι το αντίθετο. Η συμφωνημένη συγκάλυψη των ευθυνών της περιόδου 2004-2009 είναι υπαρκτή, συνεχής και δεδομένη και χαρακτηρίζει τόσο τη ΝΔ όσο και το ΣΥΡΙΖΑ. 2. Η μοναδική ονομαστική μείωση-κούρεμα του χρέους επιτεύχθηκε το Φλεβάρη 2012 με το ΡSI (άμεση μείωση κατά 61% του ΑΕΠ) όταν το αντιμνημονιακό μέτωπο με επικεφαλής το ΣΥΡΙΖΑ έκαιγε την Αθήνα. Τότε συμφωνήθηκε να υπάρξει και περαιτέρω μείωση του χρέους σε καθαρή παρούσα αξία, να γίνει δηλαδή πιο εύκολη η εξυπηρέτηση του με αλλαγές στα επιτόκια και στους χρόνους αποπληρωμής. Η συμφωνημένη τότε αναδιάρθρωση του χρέους αποτυπώθηκε με πολύ συγκεκριμένους και ευνοϊκούς όρους το Νοέμβριο του 2012 όταν ο ΣΥΡΙΖΑ έκαιγε πάλι την Αθήνα, αυτή τη φορά παρέα με τους ακροδεξιούς ΑΝΕΛ. Το δημόσιο χρέος της χώρα μας, μετά το PSI, την επαναγορά των ομολόγων του Δεκεμβρίου του 2012, αλλά και τη χρηματοδότηση των αναγκών της χώρας μας μέσω των δανείων χαμηλού επιτοκίου του επίσημου τομέα, είχε πλέον καταστεί «εξυπηρετήσιμο» σε ορίζοντα 10ετίας. Η διαχρονική εξέλιξη των βασικών χαρακτηριστικών του ελληνικού δημοσίου χρέους από τα τέλη του 2011, χαρακτηρίζεται και  από την μεγάλη βελτίωση των βασικών δημοσιονομικών παραμέτρων του που είναι: Η μείωση του ονομαστικού ύψους  του χρέους Κεντρικής Διοίκησης, από €367 δισεκ τον Δεκέμβριο του 2011 σε  €312 δισεκ τον Μάρτιο του 2015. Η μείωση του μέσου σταθμικού κόστους εξυπηρέτησης από 4,75% που ήταν τον Δεκέμβριο του 2011  σε λίγο πάνω από 2% σήμερα. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι, οι δαπάνες τόκων για το 2015 (αλλά και για τα έτη που ακολουθούν) αναμένεται πλέον να μην ξεπερνούν σε ταμιακή βάση τα €6 δισεκ κατά μέσο όρο, αντί των άνω των €17 δισεκ που θα ήταν το 2012 και μετέπειτα, εάν δεν είχε προηγηθεί  η προαναφερόμενη σημαντική αναδιάρθρωση. Η αύξηση της μέσης σταθμικής φυσικής διάρκειας του από περίπου 6,3 έτη που ήταν το 2011σε 16 περίπου έτη σήμερα. Η πτώση του  ποσοστού αναχρηματοδότησης σε βάθος 5ετίας που από 51,4% το Δεκέμβριο του 2011 μειώθηκε σε 24,4% σήμερα. Η μεγάλη μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων μέσω της μεγάλης δημοσιονομικής προσαρμογής που έχει συντελεσθεί τα τελευταία χρόνια ώστε να σταματήσει να δημιουργείται νέο χρέος. Η αλλαγή στο προφίλ του δημοσίου χρέους της χώρας μας αναφορικά με τους κατόχους-πιστωτές της αλλά και ως προς την εμπορευσιμότητα του, γεγονός που επηρεάζει την μεταβλητότητα του χρέους ως προς τις κινήσεις της αγοράς.  Έτσι, ενώ στο τέλος του 2010 το 86% του ελληνικού δημόσιου χρέους διακρατούνταν από ιδιώτες πιστωτές και ήταν εμπορεύσιμο-διαπραγματεύσιμο χρέος με το 14% να διακρατείται από τον λεγόμενο «επίσημο τομέα» και ήταν μη εμπορεύσιμο, ενώ σήμερα αυτή η σχέση ανεστράφη με το 78% του χρέους να διακρατείται πλέον από τους «επίσημους» πιστωτές και το 22% από ιδιώτες. 3. Ανακεφαλαιώνοντας όταν ανέλαβε η διακυβέρνηση της χώρας η Κυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου: Το χρέος ήταν εξυπηρετήσιμο μέχρι το 2020. Ο EFSF είχε επαρκή κεφάλαια. Τα κέρδη της ΕΚΤ και των Κεντρικών Τραπεζών της Ευρωζώνης επέστρεφαν τα κέρδη από τα ελληνικά ομόλογα (ANFA’S, SMP) περίπου 2 δισ / έτος. Ίσχυε η δέσμευση των κρατών-μελών της Ευρωζώνης για αξιόπιστη και βιώσιμη μείωση του χρέους στο 175% του ΑΕΠ  το 2016, στο 124% του ΑΕΠ το 2020 και σημαντικά χαμηλότερο του 110% το 2022 (Eurogroup Νοέμβριος 2012). Σε ό,τι αφορά το πλεόνασμα τέλος υπήρχε πρόβλεψη 4,5% για το 2016 και αντίστοιχη πρόβλεψη για ανάπτυξη 6% στη διετία 2015-16. 4. Η περαιτέρω ονομαστική μείωση-κούρεμα του χρέους με δεδομένο το προφίλ του είναι από τη φύση της μια πολύπλοκη πολιτική διαδικασία με προϋποθέσεις που δεν υπάρχουν σήμερα. Επειδή όλα αυτά είναι γνωστά σε όλους η ρητορική περί κουρέματος που διακινούσαν επί 3 χρόνια ως αντιπολίτευση οι κ.κ. Τσίπρας-Καμμένος ήταν συνειδητό ψεύδος. Ωστόσο στη μέθη της νίκης τους τον Γενάρη του 2015 «έκαψαν»  τις αποφάσεις  του 2012 πανηγυρίζοντας μάλιστα. Ο απολογισμός μετά το Eurogroup  της 5ης Δεκεμβρίου είναι τραγικός. Οι παραμετρικές  αλλαγές που αποφασίστηκαν αφορούν την περίοδο μετά το 2040 και δεν αντιμετωπίζουν το πρόβλημα διόγκωσης στην εξυπηρέτηση του χρέους της δεκαετίας 2021-31 και 2031-40. Πολύ περισσότερο δεν υπάρχει καμία αναφορά-στόχος για την εξέλιξη του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ. Σημειώνεται ότι η απόφαση του E.G. 2012 έκανε ευθεία αναφορά στους “λόφους” του χρέους μετά το 2021 και αποφάσισε μέτρα για την εξομάλυνση τους. Εννοείται ότι δεν υπάρχει καμία ονομαστική μείωση τους χρέους τόσο σε απόλυτους αριθμούς όσο και ως ποσοστό του ΑΕΠ. Τα πρωτογενή πλεονάσματα ορίζονται στο 3,5% για 3 έως 10 έτη μετά το τέλος του προγράμματος το 2018.Σημειωνεται ότι προβλέψεις για πρωτογενές πλεόνασμα δεν υπήρχαν ως ρητή αναφορά μετά το τέλος του 2ου προγράμματος το 2016. Για τις επιστροφές ANFA’S και SMP δεν υπάρχει πρόβλεψη. Εξάρτηση του κλεισίματος της δεύτερης αξιολόγησης από το ΔΝΤ, με το οποίο πρέπει να υπογραφεί μνημόνιο τρία plus. Εξαφάνιση της υπόσχεσης για μακροπρόθεσμα μέτρα για το χρέος. Εκτίμηση της ανάγκης για μεσοπρόθεσμα μέτρα ως προς το χρέος, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος, τον Ιούλιο του 2018 και πάντα σε συνδυασμό με τους όρους του τέταρτου μνημονίου. Όλα τα παραπάνω πρέπει να συναξιολογηθούν με δύο δεδομένα που υπέγραψαν οι κ.κ. Τσίπρας – Καμμένος. Τον κόφτη που είναι πλέον υπαρκτή απειλή με το πλεόνασμα στο 3,5%. Τη Δημόσια Περιουσία που μέσω Υπερταμείου είναι εγγύηση για την αποπληρωμή του χρέους.