Κοροναϊός : Ν’ αγαπάς την ευθύνη, είχε γράψει ο Καζαντζάκης. Πόσοι από εμάς την αγαπάμε και την εφαρμόζουμε στη ζωή μας; Ειδικά τώρα που μια συμφορά χτυπάει την πόρτα μας;
Κυκλοφορεί στο διαδίκτυο ως πικρόχολο σχόλιο μιας χώρας που κάνει τα ακριβώς αντίθετα από αυτά που έπρεπε. Μιας μη κανονικής χώρας που βασιλεύει η μαγκιά, ο ωχαδερφισμός, η αδιαφορία για τον συνάνθρωπο αλλά και η προσωπική καλοπέραση και η έλλειψη στοιχειώδους σκέψης για τι κοινό καλό.
«Όταν έπρεπε να είναι στις πλατείες ο Ελληνας καθότανε στον καναπέ. Τώρα που είναι στον καναπέ, προτιμά τις πλατείες».
Ετσι ακριβώς. Όταν έπρεπε να βγούμε στους δρόμους για κοινωνικές, εθνικές αλλά και πανανθρώπινες διεκδικήσεις προτιμούσαμε να είμαστε αραχτοί, σαν απλοί παρατηρητές.
Τώρα που βρισκόμαστε σε μια εθνική κρίση πρωτόγνωρη, τώρα που όλοι μας λένε: «καθίστε σπίτι, μη βγαίνετε έξω, θα γίνουμε Ιταλία και θα μετράμε εκατοντάδες θύματα», εμείς σκαρφιζόμαστε ένα σωρό ανοησίες για να βγούμε έξω.
Γέμισαν τα σούπερ μάρκετ με κόσμο, ο ένας πάνω στον άλλο λες και ο κοροναϊός «πεθαίνει» στα ταμεία που περιμένουμε.
Εκλεισαν οι καφετέριες και οι ταβέρνες και γέμισαν τα πάρκα με κόσμο που κάνει… πικ νικ και χαίρεται στα χρόνια του κοροναϊού.
Γέμισαν οι παραλίες με χιλιάδες πολίτες που πήγαν να… λιαστούν, αδιαφορώντας αν θα μεταφέρουν τον ιό σε όλους τους άλλους.
Πήγαν και στα χιονοδρομικά κέντρα και τα σαλέ οι Ελληνες για να πνίξουν τον πόνο του υποχρεωτικού εγκλεισμού τους.
Στην βασίλισσα της διασκέδασης (το λένε και με καμάρι), Θεσσαλονίκη, έφτιαξαν υπαίθριο μπαρ και σχηματίστηκαν ουρές για κοκτέιλ.
Στο δρόμο άρρωστοι φτύνουν κάτω, κάποιος με συμπτώματα κοροναϊού πήγε να αγοράσει… παπούτσια κι έπεσε λιπόθυμος.
Ακόμη και στη λειτουργία της Κυριακής πολλοί ήταν αυτοί που πήγαν, κυρίως ηλικιωμένοι, να παρακολουθήσουν, παρά τις εκκλήσεις να μην το κάνουν. Ακόμη και σήμερα είναι κάποιοι οργισμένοι γιατί τους απαγόρευσαν τη… Μετάληψη ή την φραπεδιά στην καφετέρια.
Εχουμε φτάσει στην πιο κρίσιμη στιγμή της επιδημίας. Εχουμε τέσσερις νεκρούς, τα κρούσματα αυξάνονται συνεχώς, μας προειδοποιούν ότι θα γίνουμε Ιταλία μέχρι το Πάσχα, κι όμως, εμείς… χαλαρά που λένε και στη Θεσσαλονίκη.
Εκεί που λες ότι κάτι πάει να γίνει και προσαρμοζόμαστε στις έκτακτες συνθήκες, έρχονται μερικά περιστατικά για να δείξουν ότι υπάρχει τεράστιο έλλειμμα ατομικής ευθύνης.
Και το χειρότερο; Υπάρχει πλεόνασμα ανοησίας, μιας και κάποιοι τώρα βρέθηκαν να στοχοποιήσουν όσους ζητούν ατομική ευθύνη. Γιατί;
Διότι, λένε αυτοί οι ανόητοι, ότι το κράτος πρέπει να αυτενεργεί, πρέπει να είναι ο μεγάλος «Πατερούλης» κι εμείς απλά θα περιμένουμε τι θα αποφασίσει.
Εμείς τι κάνουμε;
Μα πότε το ελληνικό κράτος λειτούργησε σωστά; Ή ακόμη και τώρα που λειτουργεί ικανοποιητικά και παίρνει σημαντικές και δύσκολες αποφάσεις γρήγορα, εμείς τι κάνουμε; Ποια είναι η δική μας συνεισφορά στο να αντιμετωπίσουμε την κρίση;
Μένοντας στο σπίτι και φωνάζοντας και καμιά δεκαριά να φάμε και να πιούμε; Ή τρέχοντας στη θάλασσα για να μαυρίσουμε;
Που είναι αυτό που είχε πει ο Κένεντι: «Μην αναρωτιέστε τι μπορεί να κάνει η πατρίδα σας για εσάς, αναρωτηθείτε τι μπορείτε να κάνετε εσείς για την πατρίδα».
Θα περιμένουμε δηλαδή να λειτουργήσει σωστά ένα κράτος που στις περισσότερες εθνικές κρίσεις αποδείχθηκε λίγο; Κι εμείς απλά θα περιμένουμε από τους άλλους να κάνουν αυτά που εμείς δεν κάναμε ποτέ;
Όμως, το κράτος, αυτός ο απρόσωπος μηχανισμός, έχει μια και μόνο τεράστια ευθύνη. Και αυτή δεν είναι άλλη από το γεγονός ότι δεν εκπαίδευσε ποτέ τους Ελληνες στο να έχουν πάνω απ’ όλα την ατομική ευθύνη.
Το μάθημα αυτό δίνεται στην οικογένεια, περνά από τον πατέρα και τη μάνα στο παιδί. Μαθαίνεται στα σχολεία και στα πανεπιστήμια, περνά από το δάσκαλο στο μαθητή.
Το διδασκόμαστε στις καθημερινές μας συναναστροφές και χώρο της δουλειάς μας, στην παρέα μας, παντού.
Και φτάνουμε στο τελικό συμπέρασμα:
Πότε μωρέ είχε ο Ελληνας ατομική ευθύνη για να την αποκτήσει μέσα σε λίγες ημέρες και να κλειστεί σπίτι του για να μη μεταδώσει τον κοροναϊό;
Υπάρχει ατομική ευθύνη όταν σε 50 χρόνια νεοελληνικού κράτους μετράμε 120 χιλιάδες νεκρούς και 350 χιλιάδες ανάπηρους από τροχαία δυστυχήματα;
Σε δρόμους καρμανιόλες με οδηγούς ψευτόμαγκες, με αυτοκίνητα κακοσυντηρημένα και με πολίτες που σκοτώνονται ή σκοτώνουν επειδή «ήπιαν κι ένα ποτηράκι παραπάνω, ε δεν έγινε και τίποτε»;
Εχουμε ατομική ευθύνη όταν σε μια θαλασσινή χώρα πέρυσι πέθαναν 150 άνθρωποι από πνιγμό;
Ποια είναι η ατομική ευθύνη όταν μαθαίνουμε στα παιδιά μας να μισούν τη διαφορετικότητα; Όταν ευχόμαστε να πεθάνουν κι άλλοι… Αϊλάν γιατί είναι «ξένοι»;
Πρέπει το κράτος να παρεμβαίνει γιατί εμείς μολύνουμε το περιβάλλον; Όταν πετάμε τις ηλεκτρικές συσκευές και τα παλιά μας αυτοκίνητα στη θάλασσα γιατί εκεί «δεν τα βλέπει κανένας;»
Όταν φτιάχνουμε παράνομες χωματερές γιατί βαριόμαστε να πετάξουμε τα σκουπίδια μας;
Όταν δεν έχουμε καμιά περιβαλλοντική συνείδηση και δεν ξέρουμε ούτε ποιος είναι ο κάδος ανακύκλωσης;
Ποια ατομική ευθύνη υπάρχει όταν πάμε στην παραλία για να ξεφύγουμε από τον κοροναϊό αλλά αφήνουμε τα αποτσίγαρά μας στην άμμο;
Που πουλάνε ατομική ευθύνη για να πάμε να αγοράσουμε όταν εμείς οι ίδιοι (με τη συνενοχή του κράτους φυσικά) χτίζουμε όπου μας γουστάρει και η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε κράτος αυθαιρέτων;
Κι όταν έρχεται η μπουλντόζα να γκρεμίσει μαζευόμαστε και τους εμποδίζουμε;
Που είναι η ατομική μας ευθύνη όταν ούτε μια φορά δε βγήκαμε στους δρόμους δυναμικά και μαζικά για να διαμαρτυρηθούμε για τα θύματα της τρομοκρατίας;
Ή για να διατρανώσουμε την οργή μας σε κάθε μορφής φασισμού, χωρίς να τα σπάσουμε όλα, λες και το να καις την ατομική ή την κρατική περιουσία δεν είναι φασισμός;
Εχει ατομική ευθύνη αυτός που καίει τα ξερόχορτα με 40 βαθμούς καλοκαιριάτικα και καίγεται όλη η χώρα;
Ή αυτός που μπαζώνει το ρέμα (και πάλι με την ανοχή του κράτους ή του κάθε… πολιτευτή) και μετά κλαίει και οδύρεται ζητώντας αποζημιώσεις όταν η πρώτη μπόρα του παίρνει το βιός του;
Και που ήταν η ατομική ευθύνη όταν το 2015 μια παρέα πολιτικών σαλτιμπάγκων κατέστρεφε τη χώρα αλλά εμείς χορεύαμε στους δρόμους για το «όχι» που έγινε «ναι», για το δημοψήφισμα κάποιου κυρίου που έβλεπε μια «υπέροχη νύχτα» ή κάποιου άλλου κυρίου που γύρισε τη χώρα πίσω αλλά τώρα επιβραβεύτηκε και είναι βουλευτής του ελληνικού κοινοβουλίου;
Όχι, δεν υπάρχει ατομική ευθύνη όσο ο καθένας από εμάς περιμένει την κίνηση του διπλανού. Όταν ο καθένας από εμάς μιθριδατίζει, εθίζεται με τη νεοελληνική καφρίλα, την ψευτομαγκιά, την αναίδεια, τον τσαμπουκά, τη λαμογιά και την μικροπρέπεια.
Τι είναι ατομική ευθύνη
Ατομική ευθύνη σημαίνει να κάνουμε εμείς πρώτοι αυτά που περιμένουμε από τους άλλους και από το κράτος. Σημαίνει αυτενέργεια σε κρίσιμες ή λιγότερο κρίσιμες εθνικές στιγμές.
Ατομική ευθύνη σημαίνει ότι αντιδρούμε όταν βλέπουμε το κακό δίπλα μας. Είτε είναι ο γείτονας που δέρνει τη γυναίκα και το παιδί του, είτε ο χωριανός που βιάζει παιδιά, ξέρουμε ότι κάτι συμβαίνει αλλά «πέφτουμε από τα σύννεφα» όταν αποκαλύπτεται.
Ατομική ευθύνη είναι να μάθουμε στα παιδιά μας να μη γίνουν σαν κι εμάς, να γίνουν καλύτεροι προκειμένου να κάνουν καλύτερη και τη χώρα.
Γιατί και οι ανίκανοι πολιτικοί είναι σαρξ εκ της σαρκός μας.
Και τα άθλια αφεντικά είναι δικοί μας άνθρωποι.
Και οι αμόρφωτοι υπάλληλοι είναι παιδιά μας, και οι φασίστες ζουν ανάμεσά μας.
Και οι ρατσιστές είναι μέλη της κοινωνίας μας.
Αν εμείς δεν κάνουμε κάτι, μην περιμένουμε να κάνουν οι άλλοι.
Οι μεγάλες ανατροπές στην Ιστορία έγιναν από μικρές επαναστάσεις.
Αν ο καθένας συμβάλλει καθημερινά, βάζοντας το προσωπικό του λιθαράκι, στην αλλαγή της κοινωνίας, τότε η Ελλάδα μπορεί να αλλάξει.
Αλλιώς, εδώ θα είμαστε και μετά από χρόνια και θα κλαίμε στις στάχτες μιας χώρας που είναι «ό,τι να ’ναι».
Αλλά μέχρι πότε;
Ας περιορίσουμε, λοιπόν, τους ηλίθιους που δυστυχώς γίνονται πολλές φορές και οι «αρχηγοί» της αγέλης.
Ο Λέων Τολστόι έχει γράψει: «Ένας από τους πιο κοινούς πειρασμούς ο οποίος όμως οδηγεί στις μεγάλες συμφορές είναι ο πειρασμός των λέξεων: «Όλοι έτσι κάνουν».
Ή για να το πούμε πιο ελληνικά, όπως το έγραψε ο σπουδαίος Καζαντζάκης: «Ν’ αγαπάς την ευθύνη. Να λες: «Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη Γη. Αν δε σωθεί, εγώ θα φταίω!»
