«ΟΧΙ» στους μικρόψυχους και φθονερούς της τέχνης (της Παρθένας Τσοκτουρίδου)
Η τέχνη είναι μέρος της ζωής μας. Μεταγγίζει, καλλιεργεί, εξευγενίζει, δίνει αισθητική ποιότητα. Τι μπορούμε, όμως, να πούμε ότι είναι τέχνη; Αν ανατρέξουμε στο παρελθόν, θα δούμε ότι οι αρχαίοι ημών πρόγονοι κατέτασσαν τις τέχνες σε δύο κατηγορίες: στις ελεύθερες (ρήτορες, μουσικοί, γλύπτες κλπ) και στις βάναυσες (δούλοι, για χειρωνακτικές εργασίες).
Ο σημερινός όρος της τέχνης όμως είναι οι «Καλές Τέχνες», που είναι η ζωγραφική, η λογοτεχνία, η μουσική κ.α.). Γιατί όμως, αναρωτιούνται κάποιοι, αυτές οι τέχνες λέγονται «Καλές»; Επειδή ο καλλιτέχνης δίνει στην άψυχη δημιουργία του μια μορφή που είναι βγαλμένη μέσα από την ψυχή του, με σκοπό να κοινωνικοποιήσει συναισθήματα, να δώσει αίσθηση με τις ιδέες του – συναισθηματικά και ιδεολογικά – σύμφωνα με τα πάθη και τα όνειρα του λαού.
Διοχετεύει στις ψυχές των ανθρώπων, – πέρα από τη βιομηχανική τέχνη που αποδίδεται σε άψυχα, ωραιοποιημένα τοπία, – την αποστροφή στο άσχημο και στο αηδιαστικό, με σκοπό να τονώσει και να ωφελήσει την ψυχική υγεία μας μέσω της προσφοράς στην τέχνη, η οποία την οικοδομεί και δεν καταντάει να είναι μια βλαβερή εκδήλωση.
Συμπερασματικά, τονίζεται ότι μια τέχνη είναι ωραία όταν παριστάνει πράγματα αληθινά. Αυτό δεν θεωρείται χυδαιότητα στην τέχνη. Το χυδαίο υπάρχει στη ζωή και ο καλλιτέχνης θα είναι χυδαίος αν το αγνοεί. Όπως χυδαίος είναι και ο θεατής που βλέπει το χυδαίο στην τέχνη και όχι στη ζωή.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα γι’ αυτό, αποτελεί το εξής περιστατικό που κάποτε διαδραματίστηκε σε μια κυρία της Υψηλής Κοινωνίας, η οποία χαρακτήρισε ως χυδαίο έναν πίνακα του Τουλούζ Λωτρέκ, όπου απεικονίζονταν μια ωραία γυναίκα να γδύνεται μπροστά σ’ έναν ξένο άντρα. Ο ζωγράφος τότε της απάντησε: «Πρώτον, η κυρία δεν γδύνεται, ντύνεται. Και δεύτερον, ο άντρας είναι ο σύζυγός της».
Όπως καταλαβαίνουμε, το χυδαίο δεν υπήρχε στην εικόνα, αλλά στα μάτια του θεατή. Σε κάθε περίπτωση, ο καλλιτέχνης πρέπει να είναι ελεύθερος στην έκφραση της τέχνης του, αδέσμευτος δίχως περιορισμούς και η τέχνη του να αγωνίζεται για την ελευθερία και να μην υποτάσσεται σε οποιουδήποτε είδους δεσμεύσεις.
Ό,τι παρουσιάζει τη σημερινή ζωή στην τέχνη, δεν είναι χυδαίο, αλλά έχει μια βαθύτερη έννοια όσον αφορά την έμπνευση του καλλιτέχνη στα πλαίσια μιας αισθητικής και αληθινής αρχής, υπέρμαχης της πνευματικής ελευθερίας και πολέμιας της πνευματικής νωθρότητας.
Η κριτική της τέχνης πρέπει να γίνεται ο άγρυπνος φύλακας της κοινωνικής συνείδησης και όχι η καταστροφή της που χαρακτηρίζεται από εμπάθειες και προκαταλήψεις. Η κριτική όμως είναι ένας κλάδος της τέχνης που αποτελείται από πνευματικούς και καλλιτεχνικούς ανθρώπους και όχι από κατεδαφιστές της τέχνης που είναι του δόγματος «αποφασίζουμε, διατάσσουμε και καταστρέφουμε την τέχνη», οι οποίοι, ειλικρινά, δεν δημιουργούν συγκινήσεις, αλλά φρικτά ρίγη για τη μη καλλιεργημένη αισθητική και παιδεία τους, αλλά και για την μικροψυχία και το φθόνο τους που οδηγούν σε άδικες επικρίσεις και «εκτελέσεις της τέχνης».
«Διπλά και τριπλά στοχαστής
Ποιος άλλος μπορεί να ειπωθεί
Ποιος άλλος παρά ο καλλιτέχνης»
(Φλωμπέρ)
