Πρόκειται για ένα φαινόμενο που είναι τόσο συνηθισμένο όσο ο βήχας ή το φτέρνισμα, ωστόσο οι λόγοι του είναι άγνωστοι σε πολλούς- ενώ εντύπωση προκαλεί το ότι…
έχει να κάνει τόσο με «φυσικούς/ περιβαλλοντικούς» (κρύο) όσο και με «ψυχολογικούς» (μια «δυνατή» σκηνή σε μια ταινία πχ) λόγους.
Η YouTuber Βανέσα Χιλ εξηγεί στο BrainCraft τους λόγους πίσω από την…ανατριχίλα (ανόρθωση τριχών): Η ανόρθωση των τριχών δημιουργεί ένα «διαχωριστικό» ανάμεσα στον κρύο αέρα και το δέρμα, βοηθώντας στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος- και για αυτοί ανατριχιάζουμε όταν έχει κρύο.
Οι τρίχες ανορθώνονται χάρη σε μικροσκοπικούς μύες που υπάρχουν στη βάση/ ρίζα τους.
Οι συγκεκριμένοι μύες ενεργοποιούνται αυτόματα και ανήκουν στο μέρος του νευρικού μας συστήματος που είναι υπεύθυνο για τις περισσότερες «fight or flight» αντιδράσεις του σώματός μας (όπως η τάση για εκκένωση των όταν κάποιος τρομάζει πολύ- το σώμα επιδιώκει να μειώσει το βάρος του, ώστε να μπορεί να τρέξει πιο γρήγορα για να διαφύγει από τον κίνδυνο που προκάλεσε τον τρόμο).
Η αντίδραση αυτή συνδέεται και με τη συναισθηματική κατάσταση του ατόμου, και για αυτό μπορεί να προκαλείται από «δυνατές» σκηνές ταινιών», ή μουσική. Ειδικότερα, στην περίπτωση της μουσικής, θεωρείται πως η ανατριχίλα ενδεχομένως να έχει να κάνει με την ίδια τη δομή και φύση της μουσικής, που σε κάποιες περιπτώσεις έχει την τάση να δημιουργεί την αίσθηση της προσμονής στον εγκέφαλο: Όσο εμείς ακούμε ένα τραγούδι που μας προκαλεί συγκίνηση, ο εγκέφαλός μας στην πραγματικότητα εργάζεται σκληρά για να μπορέσει να προβλέψει τον επόμενο στίχο ή σημείο της μουσικής, οπότε και στο νευρικό μας σύστημα δημιουργείται ένταση.
Γενικά επίσης, θεωρείται ότι η λυπηρή μουσική είναι πιο αποτελεσματική από αυτή την άποψη, καθώς μπορεί να δημιουργεί «ανατριχιαστικά» συναισθήματα κοινωνικής απώλειας. «Το να νιώθεις αποκομμένος από την οικογένεια ή την κοινωνική ομάδα σου έχει αναφερθεί πως προκαλεί ανατριχίλα, αλλά ο λόγος δεν είναι απόλυτα κατανοητός…
Ξέρουμε πως το «σύγκρυο» στη σπονδυλική στήλη από τη μουσική ενεργοποιεί τα ίδια σημεία του εγκεφάλου με άλλα πράγματα, που μας κάνουν να νιώθουμε ευφορία, όπως το φαγητό και κάποια ναρκωτικά» αναφέρει η Χιλ.
Επίσης, μελέτες εγκεφάλου έχουν δείξει πως η ανατριχίλα ενεργοποιεί σημεία όπως η αμυγδαλή και μέρη του προμετωπιαίου φλοιού, που σχετίζονται με την ευχαρίστηση και την ανταμοιβή. Επίσης, το φαινόμενο κάποιες φορές ενεργοποιείται από κάποια μνήμη.
Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για ένα φαινόμενο το οποίο προέρχεται από τους πανάρχαιους προγόνους μας, οι οποίοι το «χρησιμοποιούσαν» για να παραμένουν ζεστοί, ενώ ενδεχομένως να τους βοηθούσε να αποθαρρύνουν ζώα που ετοιμάζονταν να τους επιτεθούν (όπως πχ κάνουν οι γάτες όταν νιώθουν πως απειλούνται- και αυτό θα μπορούσε να εξηγεί και την ανατριχίλα που νιώθουν πολλοί όταν φοβούνται) – ωστόσο θεωρείται πως πρόκειται για μια αντίδραση η οποία είναι πρακτικά άχρηστη στον σύγχρονο άνθρωπο.
