Πανελλαδικές 2023: Τι μάθαμε από τις φετινές εξετάσεις

Ανακοινώθηκαν από το Υπουργείο Παιδείας τα αποτελέσματα εισαγωγής στα ΑΕΙ και οι βάσεις. Στον πίνακα βλέπουμε την εικόνα των Πανελλαδικών. Το ποσοστό επιτυχίας των υποψηφίων του Γενικού Λυκείου είναι 69,43%, που είναι ένα λογικό ποσοστό, με έναν στους τρεις υποψηφίους να μένει εκτός ΑΕΙ. Στα ΕΠΑΛ το ποσοστό επιτυχίας είναι 37,43%, με δύο στους τρεις υποψηφίους να μένουν εκτός ΑΕΙ.

Οι υποψήφιοι που μένουν εκτός ΑΕΙ δεν μένουν διότι δεν υπάρχουν θέσεις στα Πανεπιστήμια γι’ αυτούς. Στον πίνακα βλέπουμε ότι οι υποψήφιοι που έμειναν εκτός ΑΕΙ ανήλθαν σε 22.383, αλλά έμειναν και 10.745 θέσεις κενές. Οι 22.383 κρίθηκαν ακατάλληλοι για σπουδές, τους έκοψε η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (ΕΒΕ).

Στη Σχολή Ευελπίδων, θέλοντας να προσελκύσουν τους καλύτερους, έθεσαν το συντελεστή της ΕΒΕ στην υψηλότερη τιμή το 1,2. Το 2021 και το 2022 είχαν 109 και 139 κενές θέσεις αντίστοιχα. Επειδή Στρατός χωρίς αξιωματικούς δεν γίνεται μείωσαν το συντελεστή της ΕΒΕ στο 1, στην προσπάθειά τους να μην έχουν κενές θέσεις. Φέτος είχαμε 70 κενές θέσεις. Τα πράγματα είναι απλά: αν δεν βρίσκεις το προσωπικό με τις προδιαγραφές που έχεις θέσει ρίχνεις τις απαιτήσεις σου. Έτσι ο συντελεστής αναγκαστικά θα πάει στην κατώτερη τιμή του το 0,8, αν δεν θέλουν να ξεμείνει ο Στρατός από αξιωματικούς. Η επιλογή του συντελεστή της ΕΒΕ δεν είναι τόσο απλή.

Το Τμήμα Νοσηλευτικής στο Διδυμότειχο έθεσε ως συντελεστή της ΕΒΕ το 1. Το 2021 το Τμήμα είχε 1 επιτυχόντα, το 2022 δεν είχε κανένα επιτυχόντα και το 2023 είχε και πάλι 1 επιτυχόντα, από το Γενικό Λύκειο πάντα. Τι συνέβη; Υπάρχουν τα Τμήματα Νοσηλευτικής στα Ιωάννινα, τη Λάρισα, την Πάτρα και την Τρίπολη που έχουν συντελεστή της ΕΒΕ μικρότερο από 1. Οι χαμηλόβαθμοι υποψήφιοι μπορούν να δηλώσουν αυτά τα Τμήματα και όχι το Τμήμα του Διδυμοτείχου, με αποτέλεσμα να περνούν στα άλλα Τμήματα και στο Διδυμότειχο να μένουν χωρίς φοιτητές. Τα Τμήματα χαμηλής ζήτησης, αυτά που βρίσκονται μακριά από τα μεγάλα αστικά κέντρα, δεν μπορούν να επιλέξουν το συντελεστή που επιθυμούν˙ εξαρτώνται από το συντελεστή που επιλέγουν τα πιο κεντρικά Τμήματα. Αν όλα τα Τμήματα Νοσηλευτικής είχαν συντελεστή 1 το Τμήμα του Διδυμοτείχου θα είχε περισσότερους φοιτητές και κάποια άλλα Τμήματα λιγότερους. Θα είχαμε, δηλαδή, καλύτερη κατανομή των φοιτητών στα Τμήματα.

Το ότι επί 3 χρόνια το Τμήμα δεν έχει φοιτητές και οι καθηγητές τους δεν αλλάζουν το συντελεστή μας επιτρέπει να συμπεράνουμε ότι δεν θέλουν να έχουν φοιτητές. Πιθανόν να θέλουν να κλείσει το Τμήμα και να πάνε κάπου κεντρικότερα. Βλέπουμε και μία άλλη εφαρμογή της ΕΒΕ, που μάλλον δεν είχε προβλέψει ο νομοθέτης. Το Τμήμα Αρχιτεκτονικής Ξάνθης όπου δεν είχαν υπολογίσει σωστά τους συντελεστές έμεινε χωρίς φοιτητές την πρώτη χρονιά, αλλά το διόρθωσαν τις επόμενες χρονιές. Στο Διδυμότειχο αρνούνται να αλλάξουν κάτι, συνεπώς θα μένουν χωρίς φοιτητές και τελικά χωρίς Τμήμα.

Τα Τμήματα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης μπορούν να επιλέξουν τον υψηλότερο συντελεστή της ΕΒΕ, διότι πιστεύουν ότι θα καλύψουν τις θέσεις τους. Η ζήτηση είναι μεγάλη για πληθυσμιακούς λόγους. Όταν ένας υποψήφιος σκέφτεται να δηλώσει τα Τμήματα Μαθηματικών είναι αναμενόμενο να ξεκινήσει από το Τμήμα της Αθήνας, αν κατάγεται από την Αττική, τη Στερεά Ελλάδα, την Ανατολική Πελοπόννησο ή τη Θεσσαλονίκη αν κατάγεται από την Μακεδονία ή τη Θράκη. Η ζήτηση είναι εξασφαλισμένη. Τα Τμήματα επιλέγουν τον υψηλότερο συντελεστή της ΕΒΕ (το 1,2) και βλέπουν κάποιες κενές θέσεις.

Στον Πίνακα 2 βλέπουμε, ως παράδειγμα, τον αριθμό των κενών θέσεων στη Τμήματα Μαθηματικών Αθήνας και Θεσσαλονίκης, που επέλεξαν και τα δύο τον υψηλότερο συντελεστή 1,2. Βλέπουμε ότι είχαν αρκετές κενές θέσεις. Φέτος οι κενές θέσεις αυξήθηκαν κατά πολύ. Μέχρι φέτος οι καθηγητές των Τμημάτων δεν θέλησαν να αλλάξουν το συντελεστή, που σημαίνει ότι κάποιες κενές θέσεις πολύ τους βόλευαν. Είναι γνωστό ότι όταν τα Τμήματα ζητούν 100 εισακτέους, το Υπουργείο Παιδείας τους στέλνει 140. Ο συντελεστής της ΕΒΕ αποτελεί έναν εύκολο τρόπο να μειώσουν τον αριθμό των φοιτητών τους.

Υπήρχε και ένα Τμήμα που ιδρύθηκε φέτος και περίμενε να υποδεχθεί τος πρώτους φοιτητές του, όμως δεν το προτίμησαν οι υποψήφιοι και έμεινε χωρίς καθόλου φοιτητές από το Γενικό Λύκειο και με 12 επιτυχόντες από τα ΕΠΑΛ. Από το Γενικό Λύκειο κανείς υποψήφιος δεν το δήλωσε ως πρώτη προτίμηση κανείς ως δεύτερη και μόνο ένας ως τρίτη προτίμηση. 708 υποψήφιοι το δήλωσαν σε κάποια άλλη σειρά. Το αποτέλεσμα είναι ότι δεν εισήχθη κανείς φοιτητής από το Γενικό Λύκειο.

Η αγορά εργασίας αντιμετωπίζει πολύ μεγάλη έλλειψη προγραμματιστών, τους προσλαμβάνουν και πριν πάρουν το πτυχίο τους, αλλά εμείς ιδρύουμε τμήματα Γεωπονίας. Τα μοναδικά Τμήματα που ιδρύθηκαν φέτος είναι το Τμήμα Γεωπονίας στο Μεσολόγγι και το Τμήμα Αειφορικής Γεωργίας στο Αγρίνιο˙ σα να ζούμε στη δεκαετία του 80 ή του 70;

Είδαμε, λοιπόν, ότι η ΕΒΕ δημιουργεί πολλές ανισορροπίες με τμήματα που υπερφορτώνονται και άλλα που μένουν χωρίς φοιτητές. Τις δυνατότητες διόρθωσης που έχουν τα Τμήματα κάποιοι δεν τις εκμεταλλεύονται, γεγονός που σημαίνει ότι είναι ευχαριστημένοι. Η ανισορροπία που τεχνητά δημιουργεί η ΕΒΕ θα αρθεί με αναδιάρθρωση του Ακαδημαϊκού χάρτη, κάτι που είναι απαραίτητο, αλλά όχι με αυτό τον τρόπο και δεν γνωρίζουμε με ποιο στόχο θα γίνει, αν δηλαδή θα έχει σκοπό να λύσει τα προβλήματα ή απλά να μειώσει το κόστος της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης για το κράτος.